M. M. A lim o V a, sh. S. M a V ju d o V a, S. R. A X m ato va termodinamika

 
(22)
T e rm o d in a m ik h iso b la sh la rd a o 'z g a rm a s b o sim p= const jara- 
y o n id a g i issiqlik s ig 'im i va o 'z g a rm a s h ajm y= const jara y o n id a - 
g i issiqlik sig 'im i m u h im o 'r in tu ta d i. O 'z g a rm a s b o sim jara y o n -
id ag i issiqlik sig 'im i izo b a rik - m assa v iy
(ср),
h a jm iy
(c'p),
m o ly a r 
issiqlik s ig 'im i ((acp) d ey ilad i. O 'z g a rm a s h ajm ja ra y o n id a g i issiq ­
lik sig 'im i izoxorik - m assa v iy
(c0),
h ajm iy
(c'v ),
m o ly a r issiqlik 
sig 'im i (цсу) d eyiladi.
O 'z g a rm a s b o sim d a g i issiqlik sig 'im i 
cp
h a r d o im o 'z g a rm a s
h a jm d a g i issiqlik sig 'im i 
cv
d a n k atta b o 'lad i.
C p > C v .
В u n i q u y id ag ic h a izo h la sh m u m k in , y a 'n i P=const ja ra y o n id a
h a jm n in g o 'z g a ris h i h iso b ig a m a 'lu m ish b ajarilad i, issiqlik m iq ­
d o ri k o 'p sa rfla n a d i va V=const ja ra y o n id a ish b a ja rilm a y d i, ichki 
e n e rg iy a o 'z g a ra d i.
Izo b a r va izoxor issiqlik sig 'im la ri b ir-b iri b ila n q u y id a g i 
ten g la m a o rq ali b o g 'la n a d i:
cp- c 0= R.
Bu te n g la m a - M ay er ten g lam asi d e b y u ritila d i.
M ay er te n g la m a sin i m o ly a r issiqlik s ig 'im i u c h u n q u y id a g ic h a
yozam iz:
pc,, - pcD =8,314.
Iz o b a r issiqlik sig 'im in i izoxor issiqlik sig 'im ig a n isb a tin i 
k
b i­
lan belgilab, te rm o d in a m ik h iso b la sh la rd a k o 'p ish latiladi.
16

---

k -
a d ia b a ta k o 'rsa tk ic h i yoki P u a sso n koeffitsiyenti d e b y u ri­
tiladi.
T e rm o d in a m ik h iso b la s h la rd a o rta c h a issiqlik sig 'im i q u y id a ­
gi ifo d a d a n an iq lan ad i:
Issiqlik sig 'im i h a ro ra tg a b o g 'liq b o 'lm a s a (c=const), u n in g
q iy m a ti q u y id a g i jad v a l y o rd a m id a an iq lan ad i.
Gazlar
k
1
atomli
1 2 , 6
20,9
1 , 6 6
2
atomli
20,9
29,2
1,4
3 ва ko'p atomli
29,2
37,3
1,33
G az
a ra la sh m a la ri u c h u n issiqlik sig 'im i q u y id a g i ifo d a la rd a n
fo y d alan ad i:
n 
n