M. M. A lim o V a, sh. S. M a V ju d o V a, S. R. A X m ato va termodinamika

52-§. Barqaror h o la td a y a ssi b ir q atlam li va ko'p q atlam li
d e v o m in g is s iq lik o'tk a zu v ch a n lig i
Q alin lig i 
b
(m m ) va issiqlik o 'tk a z u v c h a n lik koeffitsiyenti A 
b o 'lg a n b ir q a tla m li yassi d e v o r b e rilg a n (43-rasm ). D e v o m in g
tash q i v a ichki y u z a sid a h a ro ra tla r o 'z g a rm a s, fd] v a fd2 d e b o lin ad i. 
B erilgan sh a ro itd a h a ro ra t m a y d o n i b ir o 'lc h a m li b o 'la d i, h a ro ra t 
faqat d e v o r y u z a sig a p e rp e n d ik u ly a r y o 'n a lis h d a o 'z g a ra d i.
44-rasm .
118

---

45-rasm .
Bu yassi d e v o r u c h u n F ure q o n u n in i yozam iz:
4 =
 
(231)
dx
b u ifo d an i dt o rq ali yozam iz:
dt 
= - ^ - B x
 
(232)
ifo d an i integrallab:
t = 
- j - x + c
 
(233)
ifo d an i olam iz.
с
v a 
t
larni ch eg ara s h a rtid a n an iq la y m iz , x = 0 b o 'lg a n d a
с
= 
ga, x = 5 b o 'lg a n d a
t = td2
ga te n g deb, issiqlik oqim i zichligini hisob- 
lash ifo d a sig a e g a b o 'lam iz:
q = (X/&)
(ljt - fj2 ) Vt/m 2 
(234)
b u y e rd a , k i -
h a ro ra tla r farqi;
A - d e v o m in g issiqlik o 'tk a z u v c h a n lig i, V t/m K ,
6/A - d e v o m in g te rm ik qarshiligi.
T v a q t ichida d e v o m in g F y u z a si o rq a li o 'ta y o tg a n u m u m iy is­
siqlik m iq d o ri:
Q = qfT = a / 8 ) ( t d l- t d2) F T
(235)
119

---

Yassi k o 'p q a tla m li d e v o r u c h u n (m asalan, 3 q a tla m li d e v o r 
u c h u n (43-rasm ) issiqlik o q im i zichligi q u y id a g i if о d a o rq ali to- 
p iladi.
^ 2
h
,=1 X,-
b u y e rd a , 
n
- q a tla m la r soni;
” 5
X
t
1- - k o 'p q a tla m li d e v o m in g to 'la term ik qarshiligi.
i=l X,
B ir-biriga tegib tu r g a n q a tla m la r o ra s id a g i h a ro ra tla rn i q u y i­
d a g i ifo d a la rd a n to p ish m u m k in :
(237)
52
(238)
K o 'p q a tla m li yassi d e v o rd a h a ro ra tn in g o 'z g a ris h y o 'n a lis h i 
siniq, to 'g 'ri c h iz iq la rd a tasv irla n ad i.
53-§. Barqaror holatda bir qatlamli silindrik devorning 
issiqlik o'tkazuvchanligi
A = co n st b o 'lg a n sh a ro itd a silin d rik d e v o rd a h a ro ra t logarif- 
m ik e g ri chiziq b o 'y ic h a o 'z g a ra d i v a q u y id a g i te n g la m a b ila n if- 
o d a la n a d i.
1 
d
T
t = ta - ( t ^ - t ; , )— /
’C, 
(239)
ln F«1
I
u z u n lik k a eg a b o 'lg a n b ir q a tla m li silin d rik d e v o rd a n o 'ta ­
y o tg a n issiqlik m iq d o ri 
i
q u y id a g i ifo d a b ila n a n iq la n ad i:
120

---

d2
Q
= (2яХ1(Ц -
td
2)) / In-T" V t 
(240)
»1
П
Issiqlik o q im i zichligi silin d rik d e v o rn in g ichki y u z a birlig ig a 
b e rilg a n b o 'lis h i m um kin:
ъ
=
^ г Ш
^ ) ҳ,' 1т'
(241)
v a ta sh q i y u z a b irligiga:
л
2
X(tdl - ta-,)
^ £
г - 1Г м ъ А ) У ит '
(242)
h a m d a q u v u r u z u n lig i b irlig id a (issiqlik o q im in in g chiziqli 
zichligi):
^ T = I 7 w
S
o
W m ' 
(243)
K o 'p q a tla m li d e v o r u c h u n (ikki qatlam li) d e v o m in g issiqlik 
o q im in in g chiziqli zichligi:
у
= ---------------- ------------------------------ Vt/m, 
(244)
"
1 / 2X! ln(^2 / ^ ) +1 / 2XZ • ln(d3 / d2)
q a tla m la r o ra s id a g i c h e g ara h a ro ra tla ri:
t^ = th - ^ Z ^ - i n T ° C '
(245>
Nazorat uchun savollar
1. Issiqlik a lm a sh u v i n e c h a tu rg a b o 'lin a d i?
2. Issiqlik o 'tk a z u v c h a n lik q a n d a y y u z a g a keladi?
3. M etallar, s u y u q lik la r va g a z la rd a g i issiqlik o 'tk a z u v c h a n lik
q an d a y ?
4. Issiqlik o 'tk a z u v c h a n lik ko effisiy en tin in g fizik m a'n o si?
5. Bir va k o 'p q a tla m li yassi d e v o rn in g b a rq a ro r s h a ro itd a g i is­
siqlik o 'tk az u v c h a n lig i.
6. Bir va k o 'p q atlam li s ilin d rik d e v o m in g b a rq a ro r sh a ro itd a ­
gi issiqlik o 'tk az u v c h a n lig i.
121

---