M muxamedova


xazinasi va badiiy boyliklar saqlanar edi. Uning oldidagi maydonda esa


səhifə70/237
tarix13.12.2023
ölçüsü
#174868
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   237
Muxamedova M. Me\'morchilik asoslari

xazinasi va badiiy boyliklar saqlanar edi. Uning oldidagi maydonda esa
yigilishlar, bayram tantanalari o‘tkazilar edi. Bu ibodatxonalar o‘z
xarakteri jihatidan shahar markazini tashkil etib, grek jamoasi, shahar
davlatining ulug‘vorligi va birligini bildirar edi. Uning old tomoni
quyosh chiqqan tomonga qaratib qurilgan.


Ijtimoiy hayot formalarining o ‘zgarishi shahar qurilishida ham o ‘z
ifodasini topdi. Bu davrda qurilgan shahar, odatda, tepalikka qurilgan
akropol atrofida joylashib, tepalikning eng yuqori qismida polisning
haloskori bo‘lgan ma’budaga atalgan ibodatxona akropol etaklari va
yon bag‘rida esa turar joy kvartallari qurilgan. Bu kvartallar planirov-
kasi erkin, stixiyalik tarzda paydo boigan. Har bir polis ibodatxona
qurilishiga e’tibor berib, uning boshqa polis ibodatxonalaridan ajralib
turishi, ko‘rkam va ulug‘vor bo‘lishiga e’tibor bergan.
Grek ibodatxonalarining bir necha tipi boiib, bularning ichida eng
keng tarqalgan tipi periptr hisobolanadi. Bu tipda qurilgan binoning
markaziy qismi muqaddass yer-sella boiib, atrofi esa ustunlar bilan
o‘ralgan. Grek me’morchiligini bu tipi faqat grek me’morchiligida
emas, balki jahon me’morchilik rivojida ham katta rol o‘ynaydi.
Me’morlik rivojlanib borgan sari, ellada ustalari ustun va to‘sin-
larga, ular orasidagi boshlanish, dekorativ bezaklarning eng minimal
tomonini topish, badiiy va funksional tomoning uyg‘un boiishiga harakat
qiladilar. Bu butun badiiy sistema order nomini oldi (lotincha «ordo» -
to‘zilish, tartib ma’nosini bildiradi). Order keyinchalik Gretsiya me’­
morligining asosiy xususiyatini belgilovchi muhim omiiga aylandi119.
Grek me’morligining asosiy orderlari doriy va ion orderi hisob­

Yüklə

Dostları ilə paylaş:
1   ...   66   67   68   69   70   71   72   73   ...   237




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin