M muxamedova

o‘z
navbatida Veroneze ishlagan polotnoning 
allegoriyasi hisoblanadi. Ulaming orasida «Venetsiya taxtda» polotnosi 
alohida ajralib turadi.
Bu zal ham Antonio de Ponte tomonidan qayta tamirlangan. 
Yog‘och shiftdagi g‘aroyib rasmlar Kristoforo Sorte tomonidan 
ishlangan. Zaldagi panno va rasmlar turli rassomlar, xususan Tintoretto 
tomonidan ishlangan.
Saroyning Qonunlar va Jinoyat ishlari boshqarmalari joylashgan 
zalidan koridor(yo‘lak)ga o‘tilgan. Io‘Iak o‘z navbatida saroy bo‘ylab 
o‘tgan kanalga qurilgan «Mungli ko‘prik» orqali Antonio de Ponte 
tomonidan loyihalashtirilgan yangi qamoqhonaga olib borgan. Ko‘prik 
orqali ikkita yo‘lak o‘tgan, yuqoridagi olib borsa, pastkisi rahbarlar 
saroyining birinchi qavatiga olib chikqan. Bu yerdagi «Qo‘rg‘oshin 
xonalar» yoki Pyontbi qamoqxonasi eski qamoqhonalarga hamda

---

Potssi qamoqhonasiga qarashli bo‘lgan. Chunki saroyning qo‘rgoshin 
tomlari kanalning suv sathi bilan teng qilib qurilgan. Ularda eng xavfli 
jinoyatchilar saqlangan. Potssi qamoqhonasining kameralariga taxta 
bilan ishlov berilgan.
Proporsiya va me’moriy unsurlar Italiya me’morchiligi bilan 
taqqoslaganda ancha o‘zgargan. Antik shakllarni berishdagi ko‘chir- 
makashlik holatlari XVI asr Niderlandiyaning boshqa binolarida ko‘p 
uchraydi. Bundan shuni anglash mumkinki, Niderland me’morchiligi 
antik obrazlar bilan aloqada boimagan, ular faqat gravirovkalangan 
tasvirlar va amaliy san’atdagi tugallanmagan chizgilar bilan ma’lum 
boigan.
Italiya, Fransiya, Niderlandiya me’morchiligi milliy o‘ziga xos 
qurilishlardan darak beradi. Shu bilan birga me’morchilikda bir qator 
belgilar - bino qurilishining umum kompozitsion simmetriyasi, 
kavatlarda fasadlaming tyagalar bilan boiinishi, antik me’moriy 
motivlarning ishlatilishi va asosiysi binolarda orderlaming qoila- 
nilishidir. Bu belgilarning barchasi Yevropa me’morchiligida bu 
davrlarda yagona uslub- Uyg‘onish uslubini aniqlab beradi.
Seminar savollari
1. Uyg‘onish davri san’atiga ta’rif bering.
2. Uyg‘onish davrining asosiy taraqqiyot bosqichlari qanday 
boigan?
3. Uyg‘onish 
davrida 
rivojlangan 
uslublar 
va 
qurilish 
konstruksiyalarini aytib bering.
4. Shu davrga xos yirik me’moriar ijodi va ular tomonidan 
loyihalashtirilgan binolami tahlil qilib bering.
Glossariy
Qatlamli ustun - Renessans davri arxitekturasida bezaklar va naqsh- 
larga boy boigan ustun. Bu ustun boshdan oyoq bir tekis boimaydi. 
Diametrik keng va tor boigan toshlar navbatma-navbat o‘matiladi404.
Yelizaveta davri me’morchiligi - Angliyada gotik uslubdan 
uyg‘onish davriga o‘tishdagi me’morchilik. Qirolicha Yelizaveta
'm
M .Curil. The illustrated dictionary o f architecture. Nyu York. 2004. P.43
192

---

sharafiga shunday nomlangan (1558-1603). Bu uslub binolari 
derazalarida panjarasimon bezaklar ko‘p boigan405.
Renesans me’morchiligi - XV asrda rivoj topib, XVI asrda butun 
Yevropaga tarqalgan. Undan oldin Gotik uslubi ustuvor bo‘lgan. 
Renesansdan keyin Barokko va klassitsizm paydo boigan. Uyg‘onish 
davri deganda Rim va Gretsiyada bir vaqtlar boiganidek yarta yuzaga 
chiqqan madaniy yuksalish nazarda tutilgan406.
LJyg‘onisbning Richard uslubi - Genri Richard nomi bilan 
atalgan XIX asrdagi AQShning mashhur uslubi. Bino kalin bo‘lsa ham 
mustahkamlikka e’tibor berishgan407.
Balkon - Italiya uyg‘onish davri balkoni. U shahar markaziy 
binosining katta balkoni boiib, qator va e’lonlar shu yerda halqqa 
ma’lum qilinib, nutq so^lashgan408.
Ronbogen usuli - Germaniyada XIX asr o‘rtalarida paydo boigan 
usul. Unda roman va uyg‘onish davri unsurlari asosan aylana ravoqli 
arkada-arklar ko‘p uchraydi409.
Styuart me’morchiligi - Angliyada so‘nggi uyg‘onish davri 
me’morchiligi. (1603-1688)410.
Tempetto - kichik ibodatxona. Ular ko'pincha shahar 
tashqarisida, uyg‘onish davrida qurilgan411.
Uchburchak gumbaz - Uyg‘onish davrida qurilgan bunday 
gumbaz tomida yaxlit o‘zi joylashmagan. U asosiy gumbaz atrofida 
chetki qismi sifatida qurilgan412.
Foydalaniladigan asosiy darsliklar va o‘quv qoilanm alar
1. M.Curil. The illustrated dictionary of architecture. Nyu York.
2004. 581 r.
2. A World History of architecture. Marian Moffet, Michail W
Fario,Lawrence Wodehouse. London. 2003.
405 M.Curil. The illustrated dictionary o f architecture. Nyu York. 
2004. P
.119
406 M.Curil. The illustrated dictionary o f architecture. Nyu York. 
2004. P.450
407 M.Curil. The illustrated dictionary o f architecture. Nyu York. 
2004. P.458
ш
M.Curil. The illustrated dictionary o f architecture. Nyu York. 
2004. P.458
409 M.Curil. The illustrated dictionaiy o f architecture. Nyu York. 
2004. P.474
410 M.Curil. The illustrated dictionaiy o f architecture. Nyu York. 
2004. P.512
411 M.Curil. The illustrated diction;try o f architecture. Nyu York. 2004. P.523
412 M.Curil. The illustrated dictionaiy o f architecture Nyu York. 2004. P. 551

---

3. History of Architecture A.D.F.Hamiin. A. M. Professor of the 
history of Architecture in the school of Architecture, COLUMBIA, 
UNIVERSIRY, 1998 SEVENTH EDITION.
4. A textbook of construction. By Dr. B.C. Punmia. New Delhi. 
2005 June.
5. DostmetovaZ. Me’morchilik asoslari. Darslik. - Т.: « 0 ‘qituvchi», 
2007.