M. T. Gulamova analitik kimyo fanidan ma’ruza matni buxoro-2011 Taqrizchilar

Yodometrik titrlash usulining afzalliklari:
1. Yodometrik usul bilan ko’pgina J₂ va J^- bilan reakciyaga kirishmaydigan moddalarni aniqlash mumkin: Masalan: Н₂О ni Fisher usuli bilan.

1. 
   Boshqa oksidlanish-qaytarilish usullariga nisbatan aniqligi katta.
   
2. 
   J₂ o’ziga hos rangga ega bo’lganligi sababli ekvivalent nuqtani indikatorsiz ham aniqlash mumkin.
   
3. 
   J₂ suvli eritmadan tashqari organik erituvchilarda yahshi eriydi, shu sababli titrlashni suvsiz eritmalarda ham olib borish mumkin.
   

Yodometrik titrlash usulining kamchiliklari:

1. 
   J₂ uchuvchan.
   
2. 
   J^- havo О₂ ta`sirida oksidlanadi 4J^- + O₂ + 4H⁺  2J₂ + 2H₂O
   

3. Yodometrik titrlash usulini ishqoriy muhitda olib borilmaydi,
chunki disproporciyalanish reakciyasi boradi.
4. Oksidlanish-qaytarilish reakciyasi sekin boradi.
5. Reakciya natijasida hosil bo’lgan cho’kma yoki boshqa aktiv
moddalarda J₂ adsorbciyalanadi.

6. 
   J₂ va Na₂S₂O₃ eritmalari vaqt o’tishi bilan titrini o’zgartiradi.
   

Mavzu yuzasidan savol va mashqlar.

1. 
   Hajmiy analizning oksidlanish-qaytarilish usullari va ularning mohiyati to’g’risida qisqacha ma`lumot bering.
   
2. 
   Nernst tenglamasini yozib, undagi barcha qiymatlarga izoh bering.
   
3. 
   Oksidlanish-qaytarilish potenciali nima? Unga ta`sir etuvchi omillarni ko’rsating.
   
4. 
   Oksidlanish-qaytarilish usullarida ekvivalent nuqta qanday aniqlanadi? Misollar keltiring.
   
5. 
   Oksidimetrik titrlashda avtokatalitik reakciyasining ahamiyati nimada? Misollar bilan tushuntiring.
   
6. 
   Oksidlanish-qaytarilish indikatorlari nima? Bu indikator rangi qanday kimyoviy jarayonlar natijasida o’zgaradi?
   
7. 
   Oksidimetrik titrlash usuli yordamida qanday moddalar miqdorini aniqlash mumkin? Misollar keltiring.
   
8. 
   Permanganatometrik usulining mohiyati nimada? Nima uchun KMnO₄ ning standart eritmasini bevosita uning tuzidan tayyorlab bo’lmaydi?