M ü n d ə r I c a t


Faktorlar 3 böyük qrupa ayrılır: abiotik, biotik və  antropogen fak-



Yüklə 11,3 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə13/437
tarix30.12.2021
ölçüsü11,3 Mb.
#22247
növüDərs
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   437
Faktorlar 3 böyük qrupa ayrılır: abiotik, biotik və  antropogen fak- 

torlar

1.

 

Abiotik faktorlar bütün qeyri-üzvi mühit faktorlarının məcmüsünü 

təşkil  edib,  bitki  və  heyvanların  həyatına  və  yayılmasına  təsir  göstərir.             

A)  Fiziki  faktorların  mənbəyi  fiziki  vəziyyət  və  ya  hadisə  sayılır:  işıq, 

temperatur,  hava,  rütubət,  təzyiq,  sıxlıq  və  s.  Məsələn,  temperatur  yüksək 

olduqda yanıq, çıx aşağı olduqda isə donma yaradır. Temperaturun təsirinə 

digər  faktorlar  da  təsir  göstərə  bilər.  İşığın  təsirindən  bitkilərin  fotosintez 

prosesinin intensivliyi dəyişir. Bir çox bitkilərdə fotoperiodizm hadisəsi baş 

verir.  B)  Kimyəvi  faktorlar-  mühitin  kimyəvi  tərkibi  ilə  əlqədar  təsir 

göstərir. Məsələn, suyun duzluluğu çox olarsa, su hövzəsində həyat olmaya 

bilər,  eyni  zamanda  saf  suda  dəniz  orqanizmlərinin  əksəriyyəti  yaşaya  bil-

mir.  Quruda  və  suda  heyvanların  həyatı  kifayət  qədər  oksigenin  miqda-

rından  asılıdır.  C)  Edafik  və  ya  torpaq  faktorları  –  torpaqda  yaşayan 

orqanizmlərə  təsir  göstərən  torpağın  və  dağ  suxurlarının  kimyəvi,  fiziki  və 

mexaniki xassələrinin məcmusudur.  

Orqanizmlərə  yalnız  abiotik  faktorlar  təsir  göstərmir.  Orqanizmlər 

qruplaşmalar əmələ  gətirir. Burada onlar qida,  ərazi,  çoxalma uğrunda mü-

barizə  edir,  bir-biri  ilə  rəqabətə  girirlər.  Bu  zaman  növdaxili  və  xüsusən 

növlər arası səviyyədə    




Yüklə 11,3 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   437




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin