M umarova, М. Nabiyeva

Tayanch so'zlar: Hasan, Hasanning, tuxumlami, qaldirg'och, xursand.
O 'qituvchi sinf yozuv ta x ta s ig a o ld indan yozilgan m a tnni ifodali o'qiydi.
Tahlil: Kim qaldirg'och inidan tuxum oldi? Buvisi kimning ishidan x a fa bo'ldi? H a s a n nimalarni joyiga qaytarib qo'ydi? N im a bola o ch d i? Kim qilgan ishidan x u r sa n d bo'ldi?
G ap la rn i to'ldirib o 'q ish u c h u n tayyorgarlik ko'riladi; yozuv ta x ta s id a g i m a tn q a y t a ifodali o'qiladi.
T a y a n c h so ' z la rd an foydalanib, o 'quvchilar gaplarni to'ldirib tuzishadi.


M ehnatsevar Zarifa


Zarifa m a k ta b d a n keldi. Kiyimlarini joy- joyiga qo'ydi.
Buvisi Z arifaga uylarni yig'ishtirishni buyurdi. Zarifa uyni supurdi. C h a n g la rn i artdi. G ullarga su v quydi. S o ' n g darsini tayyorladi. Buvisi Zarifani m aqtadi.
Zarifa m aq to v d an m ag'rurlanm adi. Ertasi buvisi e s l a t m a s d a n uylarni su p u r ib qo'ydi. (37 so'z)
G aplar yozuv taxtasiga tartibi buzilgan holda yoziladi v a yopib qo'yiladi.
Tayanch so'zlar: keldi, kiyimlarini, buyurdi, supurdi, changlarni, suv, dars, maqtadi, mag'rurlanmadi, ertasi.
Tahlil: Zarifa m a k ta b d a n kelib nim a qildi? Ikkinchi q i s m d a n nim a tu sh u n d in g iz ? Nima u c h u n buvisi Z arifad a n x u r s a n d bo'ldi? M a q to v d an keyin Zarifa o'zini q a n d a y tutdi?
Bayon yozish uchun tayyorgarlik: Yozuv tax tasid ag i m a tn o'qi­ ladi. S h u n d a n so 'ng tayanch so'zlar ustida ishlanadi. M ag'rurlanm adi so'zi bo' g 'inga bo'linadi. Bo'g'in soni aniqlanib, talaffuzi o'rgatiladi. Endi o 'quvchilar ta y an c h so'zlar tartibida s h u so ' z la r ishtirok e t g a n gaplarni m a tn d a n tanlab, ketm a- ket joylashtiradilar. Jo y lash t i r ish d an oldin keldi ta y a n c h so'zi birinchi o'rinda turganligi u c h u n hikoya « Zarifa m a k t a b d a n keldi» gapi bilan boshlanishi uqtiriladi. S h u n d a n so ' n g t a y a n c h so ' z la r a s o s i d a gaplarning m a z m u n a n b o g ' lan i sh id an hosil b o ' lg a n hikoya o'qitiladi. Endi o 'quvchilar hikoyaning ikkinchi v a uchinchi q i sm ig a doir g ap la rn i yoki h am m asini m a z m u n a n bir-biriga bo g ' lab , y o z u v t a x t a s id a n ko'chirib oladilar. A gar o'qituvchi o 'quvchilarning topshiriqni m ustaqil b a ja r ish la r ig a ishonch hosil qilm asa, u h o ld a aniq v a ra v o n o 'q iydigan o ' quvchi m atnni izohlab yozadi.
31
O d o b l i b o l a


Odobli bola shirinso' z bo'ladi. O 'z id a n k a t ta la rg a sa lo m beradi. Ularni h u rm a t qiladi. Kichiklarga rah m qiladi. U larga y o rd am beradi.
O dam larni shirinso'zi va yaxshi xizmati bilan x u r sa n d qiladi.
O ta - o n a s ig a g a p qaytarm aydi. C haqirsalar, « labbay» d e b javob beradi. B uyurgan ishlarini darrov bajaradi. Ularni ranjitmaydi. (42 so'z)