0 ‘qituvchi yaxshilik haqida bolalarga qisqacha gapirib beradi.
25
M atnni o‘qish va uni tahlil qilish.
0 ‘quvchilar m atnni to iiq o‘qiydilar va uni savollar orqali tahlil qiladilar.
Savollar: Erkin ko‘chada kimni ko‘rdi?
Erkin nim a uchun boboni hurm at qilardi? Erkin nim a qildi?
N ima uchun bobo Erkinga rahm at aytdi?
Qismlarga sarlavha qo‘yish.
0 ‘qituvchi o‘quvchilarga: «Hozir biz reja tuzishni o‘rganamiz. Bugun men bayonga reja tuzm adim . Hamm am iz birgalikda hikoyaning har bir qism iga mos sarlavha topamiz», deb ogohlantiradi.
Bolalar m atn qism lariga qarab, reja to‘rt sarlavhadan iborat bo‘- lishini aniqlaydilar.
Har bir qism o‘qilib, uning m azm uni tushuntiriladi. Birgalikda sarlavha topiladi. Sarlavha topish uchun o‘qituvchi shunday qo‘shim cha savollar beradi: « Ikkinchi gapda Pirm at bobo haqida nim alarni bildingiz?», «K im ko‘chada o‘ynab yurgan edi?». M ana shu parchaning hammasiga « Pirm at boboning kelayotganini kim ko‘rdi?», deb savol berish m um kin.
Ikkinchi qism o‘qitilqanda «Biz bu gaplardan nim ani bildik? Qanday savol qo‘ysa bo‘ladi? (Nim a uchun Erkin Pirm at boboni hurm at qilardi?) Uchinchi qism dan nim a m a’lum ? Qanday savol qo‘yish mumkin? Erkin nima uchun boboning oldiga yugurib bordi? To‘rtinchi qismga qanday savol qo‘yish mumkin? (N im a uchun bobo Erkinga rahmat aytdi?) degan savollar beriladi.
Savollar qayta o‘qiladi. 0 ‘quvchilar reja hosil bo ‘lganini bilib oladilar va m atn qism lari m azm uni bilan sarlavhani taqqoslaydilar. Rejaning birinchi, ikkinchi, uchinchi bandlariga ikkita gap bilan javob berish kerakligini biladilar.
Bayon yozishga tayyorgarlik.
M atn ustida yuqoridagidek ish olib borilgandan keyin qayta hikoyalash shart emas. 0 ‘quvchilar m atnni qayta o‘qiydilar va imlosi qiyin so‘zlarni aniqlaydilar. 0 ‘qituvchi yordamida ularning yozilishini bilib oladilar. Birgalashib yozuv taxtasiga savollarni, imlosi qiyin so‘zlarni yozishni hal qiladilar.
26
To‘plamga qism larga ajratilgan matn m ateriali asosida gaplar tuzish uchun m ashqlar kiritilgan. Bular ikkinchi sinf dasturi talablariga javob beradi.
M ashqlar o‘qituvchi yordamida o‘quvchilarning bir qancha gaplar
tuzish, yozish va mavzuni yaxlitlashtirish borasidagi malakasini oshiradi.
M azm uni yaxlit matn savollariga javob berish mashqlarini yana
boshqacha ko‘rinishda ham o‘tkazish mumkin. M asalan, bayon yozish
« Bahor sovg‘asi» matni asosida quyidagicha am alga oshiriladi (matn 54-betda):