Maddany ň gurlu

R
r
1
1
2
2
⋅
r
= 10 sm 
R
= 50 sm
64-nji surat. 
65-nji surat.
Amaly ýumuş
1. Çyzgyç alyň we onuň ortasyna kiçijik daýanjy goýup, 
deňagramlylyk ýagdaýyna getiriň. Sag tarapyndan 5 sm uzaklykda 
bir sany teňňäni goýuň. Çep tarapyna çyzgyç deňagramlylyk 
ýagdaýynda galar ýaly edip şeýle teňňeden iki sanysyny nokadyny 
tapyp goýuň.
2. Öýüňizde durmuşda ulanylýan atagzylaryň, gaýçylaryň, ýuwlan 
geýimleriň gysajyny gözden geçiriň. Olardaky aýlanma okuny, 
eginlerini tapyň. Bu gurallaryň güýçden näçe utuş berýändigini ha-
saplaň.

---

93
1. Siz ýene nähili ýönekeý mehanizmleri bilýärsiňiz?
2. Lebýodkany nähili maksatlarda ulanmak bolar?
3. Öýüňizde, mekdebiňizde nähili ýönekeý mehanizmlerden 
peýdalanylýar?
4. Mehanizmlerden peýdalanyp güýji artdyrmagyň çäresi barmy?
5. Gozgalýan we gozgalmaýan bloklara ryçaglar hökmünde 
garamak bolarmy?
34-nji TEMA
MEHANIZMLERDEN
PEÝDALANYLANDA IŞLERIŇ DEŇLIGI
Ýokarda seredilen ähli mehanizmler haýsy-da bolsa bir işi ýerine 
ýetirmekde peýda lanylýar. Şonda biz mehanizmleriň güýçden utuş 
gazanylýandygy barada aýdypdyk. Eýsem, olardan haýsylary işden 
utuş berýän eken? Ýa-da hemmesimi?
Muňa ýapgyt tekizligiň mysalynda seredeliň. Ýapgyt tekizlik 
boýunça ýüki götermekde 
F
F
h
s
1
2
=
bolýandygy görkezilipdi. Munda 
ýüki götermekde kiçi güýç talap edilýändigi hasabyna köp ýol geçmeli 
bolýar (66-njy surat). Çünki 
s
aralyk 
h
dan uly:
F