«маgistratura məRKƏZİ» Əlyazması hüququnda

Industry. Maine: Common Courage Press.

---

47 
 Qərəzlilik və ya informasiyanın təhrif edilməsi, alıcının nəzarət problemi. (Bu 
anlayış qarşındakını pisləmə strategiyasında istifadə edilər. Əgər birinin 
söylədiyi bizə uyğundursa, o adam qərəzli deyil; lakin bizi tənqid edirsə və bu 
tənqidi boş çıxarmazsaq, o zaman çürütmə yolu olaraq "qərəzli" deyərək 
problemi həll edəcəyik. Bəs mühakimə ilə qərəzlilik arasındakı fərq nədir o 
zaman?) Həll: funksional olmayan fikirlərə "qərəzli" deyə qeyri-qanuni 
yanaşmaq; effektə maneə törədən tədbirlər gətirilməsi. 
 Dəyər verməmək və mükafatlandırmadakı yetərsizlik. (Bu səbəblə bir yoldaşını 
tərk edə bilərsiniz, bəs işinizi tərk edə bilərsinizmi?) Səy-cəhd, mükafat və cəza 
problemi. Həll: maaşlarını artırmadan "ayın işçisi" kimi mükafat mexanizmləri 
qurmaq; 
"Qiymətini 
bilmək", 
“dəyər vermək” kimi davranışların 
formalaşdırılması, təlqin olunması. 
 Etibarsızlıq. Alıcıya nəzarət problemi. Həll: İnamın inşası. 
 Seçimə görə qavrayış, maraq, diqqət, seçimə görə yaxınlaşma və uzaqlaşma. 
Düşüncə və davranış idarəsi problemi. Həll: bilik və davranış rəhbərliyi; 
qavrayış, maraq, diqqət və seçimlərin reklam, ictimaiyyətlə əlaqələr, xəbər, 
əyləncə, oyun kimi vasitələrlə formalaşdırılması və istiqamətləndirilməsi. 
 Tərəflərdən birində hörmət əksikliyi. Kontrol problemləri. Həll: Hörmət və 
möhtərəmlik inşası. 
 Sözü dəstəkləməyən sözsüz ünsiyyət: Söz və sözsüz arasındakı uyğunsuzluq. 
(Əslində, professional bacarıqsızlıq və struktur çatışmazlıq) Ardıcıl,uyğun 
ünsiyyət strategiyaları, imic yaratmaq və o imici möhkəmləndirmək problemləri. 
Həll: Bədən dili öyrədilməsi və bədən dilindən planlı olaraq istifadə. 
 Müxtəlif mədəni keçmiş: Dil, inanc, gözlənti, vərdiş, şüur, qavrama fərqliliyi, 
cins, irq, gənclik problemləri. Həll: Alıcının mədəni dəyərlərini anlamaq və 
nəzarət mexanizmlərini ona görə inşa etmək. 
 Ucuz/pis/qeyri-kafi dizayn və təqdimat. Marketinq problemləri. Həll: Yaxşı 
hazırlanmış diqqətçəkici dizayn və təqdimat. 

---

48 
 Uyğun olmayan zaman. Strategiya problemləri. Həll: Zamanın idarəsini uyğun 
olaraq etmək. 
 Qeyri-kafi geri-axın. Tələb azlığı, hədəfin məqsədə uyğun davranışda olmaması, 
istehlak problemləri. Həll: Kafi və uyğun geri axınını təmin etmək. 
 Tək tərəfli, bir istiqamətli ünsiyyət və ya ünsiyyətin yoxluğu. Ünsiyyət axınının 
idarəsi problemi. Həll: Düz-yatsı təşkilatlanma; effektiv iş təcrübəsi üçün ortaq 
anlayış əmələ gətirən iki tərəfli simmetrik ünsiyyət; ünsiyyətin iki istiqamətli 
olması üçün geri-axının təmin olunması. 
 Empatiya məhrumluğu. Alıcını şüur idarəçiliyi ilə əlaqələndirmək/nəzarət 
problemi. Həll: Empatiya üzərinə fokuslanma və empatiyanın tərbiyəsi. 
 Mənfi enerji yaymaq. (Günahlandıraraq və günahkar hissetdirərək) nəzarət 
problemi. Həll: müsbət enerji yaymaq. 
 Səs-küy – şayiə (dedi-qodu): səs-küy mesajın doğru və ya olduğu kimi 
alınmasına maneə törədən, mesajın alınması əsnasında, mesaj üzərinə yüklənmiş 
pozucu faktorlardır. Bu səbəbdən, şüur idarəçiliyinin müvəffəqiyyətli olması 
üçün səs-küyün aradan qaldırılması mütləqdir. 
 Bürokratik və ya qeyri-kafi funksiya (təşkilati maneə). Bu maneə, dövlət 
təşkilatlarını pisləmək üçün istifadə edilir. Həll: özəlləşdirmə; qlobal lokalizm, 
(bələdiyyələrə) demokratik-muxtariyyət vermə. 
Problemlərə verilən şərhdən və qeydlərdən də aydın olduğu kimi, ünsiyyət 
problemləri dedikdə, göndərənin məqsədinə çatmasıylaəlaqədar problemlər nəzərdə 
tutulur: ünsiyyət problemləri göndərənin məqsədinin reallaşması məzmununda 
baxılır. Bütün bunların mənasıolduqca açıqdır: ünsiyyət problemləri bir tərəfin 
(göndərənin) digər tərəfi (alıcını) idarə və nəzarət problemləridir. Bu cür ünsiyyət, 
sərbəst bazar, azadlıq, demokratiya və sərbəst informasiya axını kimiifadələrlə 
işlədilirsə işlədilsin, bir suverenliyi reallaşdırma ünsiyyətidir. 
Təqdim edilən həll üsulları, bir suverenlik məqsədinin və məqsədin həyata 
keçirilməsi,davam etdirilməsi və təsirli hala gətirilməsi ilə əlaqədar həllərdir.Bu 
həllərdə belə bir təkliflə əsla qarşılaşılmaz: Xoşbəxt işləyən işçi məhsuldardır; bu 

---

49 
səbəbdən, ona daha çox ödəniş verin və iş şərtlərini daha humanistcəsinə edin ki, 
xoşbəxt olsun, bu səbəbdən effektiv olsun. Bunun yerinə, çox vaxt 
işçininxoşbəxtliyinin 
təmin 
edilməsi 
psixoloji 
oyunlardan 
və 
saxtakarlıqlardankeçərək aparılmağa çalışılır. Həll təkliflərinin heç biri "özünüzü 
minimumödənişlərlə işləyən işçinin yerinə qoyun; maaşlarını artırın "kimi 
açıqlamalar şəklində olmaz; amma işçilərdən daha çox fədakar və məhsuldar olmaları 
istənilər.
37
Problemlər informasiya göndərənin məqsədini reallaşdırmaq (təsir) üzərinə 
inşaedildiyi üçün və problem də "təsirin önünə çıxan maneələr" olaraq müəyyən 
edildiyiüçün, 
həll 
effektə 
maneə 
törədən 
hər 
şeyi 
ortadan 
qaldırmağaistiqamətlənmişdir. Göndərənlə əlaqədar problemlər yaxşı imic, güvən 
vəemosional bağlılıq yaratmaq üçün lazımlı funksiyalarla həll edilir. 
Mesaj ilə əlaqədar problemlər "yaxşı və təsirli mesaj hazırlama" ilə həll edilir. 
Təsirlimesaj hazırlamaq, insanlarda gerçəklə bağlı imiclər yaradaraq şüur və idrakdan 
keçərək davranış rəhbərliyi işidir. Doğrunun, səhvin, yalanın, saxtanın, yaxşının və 
pisin "qablaşdırılması" işi. Şirin dillə ilanı yuvasındançıxartmaq üçün "dili 
şirinləşdirmək" işi. Yaxşı və təsirli mesaj hazırlamaqda,problem sanki "anlamama və 
ya səhv anlama və ya əskik anlama" kimitəqdim edilir.
38
Ünsiyyətdə əlbəttə problemlər və maneələr vardır, çünki ən azı,ünsiyyətlə 
həyata keçirilən münasibətlərdə insanların istəkləri, gözləntiləri, ümidləri,məqsədləri 
və konkret yer və zamandakı mövqeləri və bütün bunlarla birgə suverenlik və 
mübarizə vəziyyətləri və problemləri fərqlidir. Shannon,Weaver, Schramm və Cutlip 
kimilərin təqdim etdiyi ünsiyyət problemləri və əngəlləri,bir idarəetmə suverenliyin 
davam etdirilməsi qarşısında duran və həll edilməsilazım olan problemlər və 
maneələrdir. Bu problemlər və maneələr, şüurvə davranış rəhbərliyi üçün lazımi 
araşdırmaların aparılması, strategiyalarınmüəyyən edilməsi, tətbiq olunması, tətbiq 
nəticələrinin analiz edilməsi vəqərar verməkdə istifadəsini tələb edir. Əsas 
yanaşmaların təməlmaraq sahəsinin “təsir” və təsirin necə təmin ediləcəyi bu 
37
Boyer, R. O. ve Morais, H. M. (1965/1980). Labor’s untold Story. Newy York: UE. 
38
Boyer, R. O. ve Morais, H. M. (1965/1980). Labor’s untold Story. Newy York: UE. 

---

50 
səbəblədir. Təsirin və davranışın təbiəti bilinərsə, uğurla istiqamətləndirmə 
üçünmexanizmlərin qurulması və tətbiq olunması ehtimalları artacaqdır.
39
Ünsiyyət söz, yazı və görüntü ilə məqsədi reallaşdırmaqdırsa,əlbəttə, məqsədin 
reallaşmaması problem deməkdir; həll də təbii olaraqsözü, yazını və görüntünü təsirli 
bir şəkildə istifadə edərək məqsədinçöküşünü əngəlləmək olacaqdır. Bu qadağa 
cəhdində təbii olaraq vasitənin (sözün, yazının, görüntünün, bədənin) necə istifadə 
ediləcəyi əhəmiyyət qazanır. Diqqət etsək, bu azalmada belə problem, insanlar arası 
ünsiyyət və bu ünsiyyətinbaş tutması ilə əlaqədardır. 
Elektronik idarə olunan raket hədəfini tapıb məhv etdikdə, ünsiyyət baş 
tutacaqdır. Yaxşı hazırlanmış və səs-küydən, şayiələrdən təmizlənmiş (mərminin 
daşıdığı) mesaj alıcısını tapacaq; "geri-göndərmə", geri-axın ilə (hədəfin məhv 
edildiyi görülərək) mesajın doğru anlaşıldığı cavabı alınacaq; istənilən "təsir" təmin 
edilmiş olacaqdır. Əslində, bu ünsiyyətlə bəziləri öz məqsədlərini reallaşdırıb 
problemlərini həll edərkən, digərləriproblemlərlə üzləşəcəkdir. O zaman, bir insan və 
ya insan qrupunun həllolan bir problemi, digər insan və ya insan qrupu üçün problem 
kimi qala bilər.
40
Əslində, ünsiyyət problemləri insanlar arasındakı münasibətlər və bu 
münasibətlərin təbiətiylə əlaqədar problemlərin bütöv və ayrılmaz hissəsidir. Digərbir 
deyimlə, ünsiyyət problemləri insanların və insanlararası istehsal münasibətlərinin 
əmələ gətirdiyi problemlərdir. Ünsiyyət problemləri düzgün söz söyləmək, yaxşı 
vətəsirli danışmaqvəyazmaq, empatiya ilə davranmaq, bədən dilini təsirli bir 
şəkildəistifadə etmək kimi "insan bazarında özünü yaxşı satışa çıxarmaq və təsir 
göstərmək" problemideyil. Ünsiyyət problemləri fərdin özünü anlaması və 
münasibətlərinitənzimləməsi və həyata keçirməsi ilə əlaqədar subyektiv 
problemlərdən ibarətdir.
41