Magistratura mutaxassisligiga kirish sinovlari uchun maxsus fanlardan



Yüklə 434,78 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə4/7
tarix20.11.2023
ölçüsü434,78 Kb.
#164023
1   2   3   4   5   6   7
4) 5A120302 - TARIX (YO‘NALISHLAR VA FAOLIYAT TURI BO‘YICHA)(1)

 
“JAHON TARIXI” fani bo‘yicha 
 
«O‘rta asrlar tarixi»: «O‘rta asrlar» atamasining G‘arbiy Yevropa va Sharq 
davlatlari tarixida qo‘llanilishi. Feodalizmning mohiyati va tarixshunoslikda uning 
kelib chiqish masalasining o‘rganilishi. Ma’rifatparvarlik davri tarixchilari 
tomonidan o‘rta asrlar tarixining o‘rganilishi. Varvar qirollari tarixining 
tarixshunosligi. Varvar qirolliklarining tashkil topishi. Qadimgi germanlar tarixiga 
oid manbalar. Qadimgi slavyanlar tarixiga oid manbalar. Ilk slavyan davlatlarining 
tashkil topishi. Slavyan qabilalari guruhlari va ularning joylashuv geografiyasi. 
«Sali va Ripuar haqiqatlari» tarixiy manba sifatida. Xlodvig davrida Franklar 
davlati. Karolinglar sulolasi davrida mulkiy munosabatlar va ijtimoiy tabaqalanish. 
Buyuk Karl imperiyasi. Imperiyaning parchalanib ketish sabablari. Sharqiy Rim 
imperiyasi – Vizantiyaning tashkil topishi. Vizantiya tarixi bo‘yicha manbalar. 
Vizantiya Yustinian I davrida. Foma Slavyanin boshchiligidagi qo‘zg‘alon. Ilk 
o‘rta asrlarda Vizantiyada agrar munosabatlar. Vizantiya tarixi tarixshunosligi. 
Komninlar. Hukmron sulolalar davrida Vizantiya tashqi siyosati. Lotin imperiyasi. 
Imperiyaning qulashi. 
Sosoniylar davlati. Sosoniylar ichki va tashqi siyosati. Sosoniylar tarixi 
bo‘yicha manbalar. O‘rta asrlar Eron tarixi tarixshunosligi. Arablar tomonidan 
islom dinining tarqatilishi. Arab xalifaligining parchalanib ketish sabablari. Arab 
xalifaligi tarixi tarixshunosligi. Qadimgi Rus davlatining tashkil topishi. «Norman 
nazariyasi». Rus yerlarida xristianlikning qabul qilishi. Kiev Rusida ijtimoiy 
tabaqalanish. Rus yerlari feodal tarqoqlik davrida. 
O‘rta asr Yevropa shaharlarining paydo bo‘lishi. O‘rta asrlarda savdo (XI-
XV asrlar). O‘rta asrlar shaharlari tarixi tarixshunosligi. Klermon sobori va salib 
yurishlarining boshlanishi. Salibchilarning diniy-ritsarlik ordenlari. Salib 
yurishlari. Salib yurishlari tarixi bo‘yicha manbalar. 
Anglo-saks qirolliklarining tashkil topishi. O‘rta asrlar Angliya tarixi 
bo‘yicha manbalar. Angliya Vilgelm I Bosqinchi davrida. Genrix II ning sud va 
harbiy islohoti. Ioann Yersizning ichki va tashqi siyosati. Angliyada parlamentning 
vujudga kelishi. Angliyada Uot Tayler qo‘zg‘oloni. O‘rta asrlarda Angliya 
tarixining tarixshunosligi. Fransiyada kapetinglar sulolasining hokimiyatga kelishi. 
Filipp IV davrida Fransiya. General shtatlarning chaqirilishi. Papalikning «Avinon 
qamali». Yuz yillik urushning boshlanish sabablari va borishi. XI-XV asrlarda 
Fransiyada xalq qo‘zg‘alon. Fransiyani siyosiy birlashtirishning tugallanishi. 
Fransiyaning o‘rta asrlar tarixshunosligi. 
Germaniyada saksoniyaliklar sulolasi hukmronligining o‘rnatilishi. Otton I 
ning cherkov siyosati. German xalqining «Muqaddas Rim imperiyasi»ning tashkil 
topishi. Frankonlar, shtaufen, gabsburglar davrida Muqaddas Rim imperiyasi. Karl 
IV Lyuksemburgning «Oltin bullasi» va Germaniyada feodal tarqoqlikning 
kuchayishi.
Ispaniyaga arablar hujumi. Ispaniyada arablar madaniyati. Rekonkista 
harakati va bosqichlari. Pireney yarim orolida mustaqil davlatlarning tashkil 


topishi. Yagona ispan davlati. Korteslar faoliyati. O‘rta asrlar Ispaniya tarixining 
tarixshunoslikda o‘rganilishi. Ilk Italiya gumanizmi. XIII-XV asrlarda Italiya 
shahar-davlatlarining ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy rivojlanishi. Italiyada xalq 
qo‘zg‘alonlari. Ilk uyg‘onish davri Italiya san’ati. O‘rta asrlar Italiya tarixining 
tarixshunoslikda o‘rganilishi. Vikinglar davri. XI-XV asrlarda Shimoliy Yevropa 
davlatlari. 
XI-XV asrlarda Janubiy slavyan davlatlari: Bolgariya, Xorvatiya, Serbiya. 
XI-XV asrlarda g‘arbiy slavyan davlatlari: Polsha, Chexiya. Ko‘p millatli Rech 
Pospolitayaning tashkil topishi (Lyublin uniyasi). O‘rta asrlar davrida Vengriya, 
Valaxiya, Moldoviya, Transilvaniya. XI-XV asrlarda Shimoliy Afrika va Yaqin 
Sharq davlatlari. XI-XV asrlarda Yevropa madaniyati. 
Buyuk geografik kashfiyotlarning boshlanish sabablari. Xristofor Kolumb. 
Vasko da Gama. Dunyo aylana birinchi sayohat. Buyuk geografik kashfiyotlarning 
tarixi bo‘yicha manbalar. Germaniya Reformatsiya davrida. Martin Lyuter 
ta’limoti. Germaniyada 1525 yildagi dehqonlar urushi. Niderlandiya burjua 
inqilobi. 
O‘rta asr feodal jamiyati xristian dini va cherkovi. Papalikning quchayishi. 
Inkvizitsiya sudi. XVI-XVII asrlar boshlarida Angliya. Agrar to‘ntaruv va g‘ov 
tutish. Tyudorlar sulolasi. Angliyada reformatsiya. Robert Ket qo‘zg‘aloni. 
Angliya absolyutizmining o‘ziga xos xususiyatlari. XVI asrda Angliya madaniyati. 
Fransiyada gugenotlar urushi. Fransiyada absolyutizmning qaror topishi. Kardinal 
Rishele «Siyosiy Vasiyatnomasi». Boburiylar davrida Hindiston (XVI-XVII 
asrlarda). 
Kichik Osiyo saljuqiylar davlatining tashkil topishi. Saljuqiylar sultonligida 
davlat tuzimi va ijtimoiy tuzum. Ko‘chmanchi turklar va mahalliy aholi o‘rtasidagi 
munosabat. Turk xalqining shakllanishi. Iqto va timar yer egaligining rivojlanishi. 
Vaqf va mulk egaligi. Saljuqiylar sultonligida qullar. Saljuqiylar sultonligida 
qurultoylarning o‘rni. Sultonlikda sud tizimi. Qizilboshlar qo‘zg‘oloni. Saljuqiylar 
sultonligining mug‘ullar tomonidan bo‘ysundirilishi. Mug‘ullarga qarshi kurash. 
Jimra boshchiligidagi qo‘zg‘olon (1277y). Saljuqiylar sultonligining parchalanishi. 
Usmoniylar davlatining paydo bo‘lishi. Usmoniy davlatining Bolqon yarim 
oroliga yurishlari. Usmoniylar davlatining boshqarish tizimi va ijtimoiy 
munosabatlari. Turkiyaga Amir Temur yurishlari. Sulton Murod I davrida(1421-
1451) turklarining qisman o‘zlarini tiklash va qaytadan harbiy yurishlarni
boshlashlari.Usmoniy turklar tomonidan Konstantinopolning bosib olinishi va 
Vizantiyaning 
qulashi.Turklarning 
Yevropaga 
harbiy 
yurishlari.
 
Bolqon 
davlatlarining turklar tomonidan istilo qilinishi. Kosova jangi. Bolgariyaga xujum. 
Tirnovaning olinishi. Turklar xujumiga qarshi kurash. XV-XVII asrlarda Bolqon 
yarim orolida turklarning harbiy feodal hukmronligi. Bolqon yarim oroliga 
turklarning ko‘chirib keltirilishi. Turklar hukmronligi davrida Bolqon yarim oroli 
aholisining turli toifalari o‘rtasidagi farq. Turklarning boshqaruv tizimi. Ularning 
xristian diniga munosabati. Turklar xukmronligi davrida yerga egalik formalari 
va dehqonlar ahvoli.


Karl V hukmronligi davrida iqtisodiy ziddiyatning keskinlashishi. 
Kostiliyada kommuneros harakati. Kommuneros harakatining mag‘lubiyati va 
uning oqibati. XVI asrda Ispaniyaning iqtisodiy rivojlanishi. Davlat tuzumi. 
Ispaniyaning inqirozga uchrashi. Filipp II. XVI asr ikkinchi yarmida iqtisodiy 
inqiroz. Ispaniya absolyutizmi. Filipp II ning tashqi siyosati. XVII asr boshlarida 
Ispaniya. XVII asr birinchi yarmida Ispaniya tashqi siyosati. Portugaliyaning 
mustaqillik e’lon qilishi. XVII asr birinchi yarmida xalq harakati. 
Uch qirollik davrida Koreya yarim oroli. Tan bosqini va mamlakatni Sillaning 
xokimiyati ostiga birlashtirilishi. Sillaning ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy taraqqiyoti. 
Silla madaniyati. Koreya yarim orolida Koryo davlatining tashkil topishi. Koryo 
davlatining ijtimoiy-iqitisodiy hayoti. Koryo davlatining tashqi siyosati, 
Mo‘g‘ullar bosqini. XIV asrning ikkinchi yarmida Koryo. Koryo madaniayti. 
Kareyada Choson davlatining tashkil topishi. 
Tayka islohotlari. Yapon jamiyati va davlati VII-X asrlarda. Yaponiyaning 
XI-XII asrlardagi taraqqiyotining o‘ziga xos xususiyatlari. Ilk o‘rta asrlarda 
Yaponiya madaniyati. IX-XI asrlarda Yaponiya feodal jamiyatida ijtimoiy 
iqtisodiy munosabatlar. Yaponiyada syogunat tizimining o‘rnatilishi. Samuraylar 
kelib chiqishi, tashkiliy tuzilmasi va g‘oyasi. Rivojlangan o‘rta asrlarda 
Yaponiyada shaharlar va savdo taraqqiyoti. XIV-XV asrlarda Yaponiyada 
dehqonlar norozilik harakatlari. XI-XV asrlarda Yaponiya madaniyati. 
Ilk o‘rta asrlarda Xitoy. Uch podsholik davri. Xitoyda yagona Suy 
imperiyasining tashkil topishi. Tan imperiyasi va uning inqirozi. Besh sulola va 
o‘n qirollik davri. Xitoyning ilk o‘rta asrlarda tashqi siyosati va xalqaro aloqalari. 
Xitoyda Sun sulolasi davlatining qaror topishi va davlat tuzumi. Sun slolasi 
davrida Xitoyda xalq norozilik harakatlari va islohotlar uchun kurash, uning 
oqibatlari. Xitoyda chjurchjenlar va mo‘g‘ullar bosqinchiligi. Xitoyda mo‘g‘ul 
hukmronligiga qarshi kurash va Min sulolasi hukmronligining o‘rnatilishi. Min 
sulolasi hukmdorlarining ichki va tashqi siyosati. Rivojlangan o‘rta asrlarda Xitoy 
madaniyati. 
Fotimiylar davrida Shimoliy Afrika va Yaqin Sharqda ijtimoiy-siyosiy ahvol. 
Ayubiylar hukmronligi davrida Shimoliy Afrika va Yaqin Sharq. Misr va Suriyada 
mamluklar davlati va uning tashqi siyosati. Shimoliy Afrika va Yaqin Sharq 
davlatlarida davlat tuzilishi va boshqaruvidagi o‘ziga xoslik. Shimoliy Afrika va 
Yaqin Sharq feodal arab davlatlarida iqtisodiy hayot. Feodal arab davlatlari 
madaniyati. 
“Yangi zamon davri”:
 
Yangi tarix davrlarining o‘ziga xos xususiyatlari. 
Yangi zamon davri tarixshunosligi. XVII asr ingliz burjua inqilobi. Styuartlar 
hokimiyatining tiklanishi. Angliyada 1688 yilgi «Shonli» inqilob. Angliyada agrar 
to‘ntaruv va uning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari. Angliyada sanoat to‘ntaruvi. 
Angliyada chartistlar harakati. Lyudovik XIV hukmronligi davrida Fransiya. 
Lyudovik XV davrida tashqi siyosat. XVIII asr fransuz burjua inqilobi. Fransiyada 
yakobinchilar hukumatining ichki va tashqi siyosati. Direktoriya va Konsullik 
davrida Fransiya. Napoleon Bonapartning ichki siyosati. Fransiyada Birinchi 
imperiyaning tashkil topishi. Birinchi imperiyaning tashqi siyosati. Vena kongressi 


va uning qarorlari. «Muqaddas ittifoq» va uning kongresslari. 1848-1849 yillarda 
Fransiya inqilobi. Fransiyada Ikkinchi imperiyaning o‘rnatilishi. Ikkinchi 
imperiyaning ichki va tashqi siyosati. 1848-1849 yillarda Italiya inqilobi. 1848-
1849 yillarda Avstro-Vengriya inqilobi. 1848-1849 yillar inqiloblarining 
tarixshunosligi. Italiyaning birlashtirilishi. Bismark hukumatining ichki siyosati. 
Germaniyani birlashtirilish uchun kurash. Shimoliy Germaniya ittifoqi. Kichik 
Germaniya rejasi. Buyuk Germaniya rejasi. Janubiy Germaniya davlatlari. 
Fransiya-Prussiya 
urushi. 
Uch 
imperator 
kelishuvi. Germaniya-Fransiya 
munosabatlari (1871-1875). Otto fon Bismark hukumatining ichki va tashqi 
siyosati (1876-1890). Rossiyada Pyotr I islohotlari. Yekaterina II hukmronligi 
davrida Rossiya. Aleksandr I ning ichki va tashqi siyosati. Aleksandr II islohotlari. 
XIX asr ikkinchi yarmida Rossiya tashqi siyosati. 1877-1878 yillardagi Rus-turk 
urushi va berlin konferensiyasi. 
Uchinchi respublika davrida Fransiya. «Dreyfus ishi» va Panama mojarosi. 
XIX asrning oxirgi choragida Angliyaning ichki siyosati. XIX asr oxiri – XX asr 
boshlarida Angliyaning tashqi siyosati. Vilgelm II hukmronligi davrida 
Germaniya. Avstro-Vengriya dualistik monarxiyasi. XIX asr oxiri – XX asr 
boshlarida Italiya. XIX asr oxiri – XX asr boshlarida sharqiy-janubiy slavyanlar. 
Xitoyda taypinlar harakati. Eronda babidlar qo‘zg‘oloni. Meydzi inqilobi va 
Yaponiyada burjua islohotlari. Hindistonda sipohiylar qo‘zg‘oloni. XIX asr oxiri – 
XX asr boshlarida Afg‘oniston. XIX asr oxiri – XX asr boshlarida Usmoniylar 
imperiyasi. Yevropadagi harbiy-siyosiy bloklar: Uchlar ittifoqi. Yevropadagi 
harbiy-siyosiy bloklar: Antanta. XIX asr oxirgi choragidagi xalqaro munosabatlar. 
XX asr boshlaridagi harbiy inqirozlar. «Bolqon ittifoqi»ning vujudga kelishi va 
Bolqon urushlari. Saraevodagi qotillik va Birinchi jahon urushining boshlanishi. 
Birinchi jahon urushining 1914-1916 yillardagi harbiy harakatlari. Birinchi jahon 
urushida 1916-1918 yillardagi harbiy harakatlar. Birinchi jahon urushining 
yakunlari va oqibatlari. Birinchi jahon urushining chet el tarixshunosligi. XIX asr 
oxiri – XX asr boshlarida harbiy-siyosiy ittifoqlarning tashkil topishi.
Yangi zamon davrida xalqaro munosbatlar. 30 yillik urushdan so‘ng 
Yevropaning siyosiy xaritasi. Tashqi siyosat va diplomatiyaga doir muassasalar. 
Yevropa davlatlari tashqi siyosati va diplomatiyasining asosiy jihatlari. Yevropada 
Fransiyaning hukmronlik davri. Lyudovik XIV asrning tashqi siyosati va 
diplomatiyasi. Nimvegen sulhi. Franko-golland raqobati. Vilgelm Oranskiy 
diplomatiyasi. XVII asr ingliz burjua inqilobi va xalqaro siyosatdagi yangi 
munosabatlar. Angliyada «Uzoq parlament» diplomatiyasi. Kromvel va uning 
tarixdagi o‘rni. Yosh ingliz respublikasi (1649-1953). Tashqi siyosatdagi asosiy 
yo‘nalishlar. Styuartlar hukmronligining tiklanish davrida ingliz diplomatiyasi. 
1688 yildagi davlat to‘ntaruvining xalqaro munosabatlarga ta’siri. XVIII asrda 
Angliyada siyosiy hayot. XVIII asrda Angliyada ijtimoiy hayot. 
XVIII asr birinchi yarmida Rossiya diplomatiyasi. Petr I hukmronligi 
davrida diplomatik muassasalar va ularning faoliyati. Petr I diplomat sifatida. 
Ispaniya merosi uchun urush (1701-1714). Utrext sulhi. Polsha masalasi. Xalqaro 
munosabatlarda (1730-1735). Avstriya merosi uchun urush (1740-1748) va 


diplomatiya. Avstriya-Prussiya raqobati. Fridrix II diplomatiyasi. Lyudovik XV 
davrida fransuz diplomatiyasi. XVIII asr birinchi yarmida Angliya tashqi siyosati. 
Uilyam Pitt Katta diplomatiyasi. 
Anglo-fransuz raqobati. Yetti yillik urush (1756-1763) ning diplomatik 
tayyorlanishi. Asosiy janglari. Rus armiyasining muvaffaqiyatlari. Prussiyaning 
qutqarilishi. Urushning yakuni va natijalari. Sulh shartnomalarining imzolanishi. 
Yekaterina II diplomatiyasi. Rossiyaning diplomatik muassasalari. Rossiya-
Turkiya munosabatlari. Amerika respublikasining diplomatiyasi. Maxfiy 
yozishmalar komiteti. Saylas Dip missiyasi. Benjamin Franklin diplomatiyasi. 
Yevropa davlatlarining Shimoliy Amerikadagi mustaqillik urushiga munosabatlari. 
Mustaqillik urushining yakuni va oqibatlari. XVIII asr fransuz burjua inqilobi va 
Yevropada xalqaro munosabatlar. Lyudovik XVI diplomatiyasi. Yevropa 
diplomatiyasi (1789-1792). Inqilobiy Fransiya diplomatiyasi. Termidorlar va 
Direktoriya davrida Fransiya tashqi siyosati. Napoleon Bonapart diplomatiyasi. 
Sharl Moris Taleyran mohir diplomat sifatida. Vena kongressi. Germaniya ittifoqi. 
Polsha va Saksoniya masalalari. Muqaddas ittifoq. 
Shleyzvig-Golshteyn masalasi va Daniyaga qarshi urush. Avstriya-Prussiya 
raqobati. Avstriya-Prussiya-Italiya urushi. Praga sulhi. Shimoliy Germaniya 
ittifoqi. Fransiya va Prussiya diplomatiyasida Lyuksemburg masalasi. Urushning 
diplomatik tayyorlanishi. Fransiyaning jangari loyihalari. Bismark va Benedetti. 
Vilgelm I va Benedetti. Yevropadagi xalqaro vaziyat. Davlatlarning Fransiya-
Prussiya urushiga munosabatlari. Fransiya-Prussiya urushining boshlanishi. 
Frankfurt sulhidan so‘ng Fransiyaning xalqaro ahvoli. Franko-german 
munosabatlari. Fransiyaning bo‘lg‘usi ittifoqchilari. Bismark diplomatiyasi. 
Fransiyani ittifoqchilardan mahrum qilishga urinish. Uch imperator ittifoqi. 
Andrashi diplomatiyasi. Ikki kanslerning diplomatik kurashi. Vilgelm I ning 
Peterburgga 
safari. 
Avstriyaning 
harbiy 
konvensiyalarga 
qo‘shilmasligi. 
Shyonbrunn shartnomasi. Fransiya va Germaniya o‘rtasida yangidan urush 
havfining paydo bo‘lishi. Germaniyaning harbiy qonuni. Frans Iosifning 
Peterburga 
safari. 
Franko-german 
ziddiyatiga 
Angliyaning 
munosabati. 
Germaniya-Rossiya munosabatlari. Radovis missiyasi. Gorchakovning qat’iyati. 
Yevropada anglo-rus munosabatlari. Angliyaning O‘rta Osiyo masalasidagi 
qarashlari. Rossiyaning mustamlakachilik kurashi. Manfaatlarning to‘qnash 
kelishi. Turkiston general-gubernatorligining o‘rni. O‘rta Osiyoda ingliz 
missiyalarining faoliyati. Afg‘oniston masalasi. Sheralixonning talablari. «Betaraf 
hudud». 
Bitimlarni 
talqin 
qilish 
borasidagi 
qarama-qarshiliklar. 
Ingliz 
diplomatiyasining talablari. Rus hukumatining yon berishi. Xivani bosib olinishi. 
Gorchakov memorandumi. O‘rta Osiyoni bo‘lib olish masalasida Dizraelining 
taklifi. Harakatlar erkinligini saqlab qolish. 
Qo‘qon xonligini qo‘shib olinishi. Norsbrukning iste’foga chiqishi. 
Littonning talablari. Sheralixonning Kaufmanga yozgan xati. Turkmanistonda 
ingliz va rus ekspansiyalari. 
Parij sulhi shartnomasi moddalarining bekor qilinishi va Bolqonda Rossiya 
siyosatining o‘zgarishi. Turk sultoniga qo‘yilgan talablar. Turklarning Bolgariyaga 


yurishi. Harbiy safarbarlikning boshlanishi. Urush e’lon qilish to‘g‘risidagi 
manifest. Rus-turk urushiga Angliyaning munosabati. Rus elchisiga notaning 
taqdim etilishi. Konstantinopol va bo‘g‘ozlar masalasi. Angliya-Avstriya 
muzokaralari. Harbiy harakatlarning borishi. Turklarning cheklanishi. Plevnani 
usmonli turklar tomonidan zabt etilishi. Londondagi kayfiyat. Andrashining 
takliflari. Rus armiyasining muvaffaqiyatlari. Turkiya Angliyaning amaliy 
yordamiga ega bo‘lmadi. Turkiya vositachilik qilinishini so‘raydi. Rus-turk 
muzokaralari. San-Stefano kelishuvi. Berlin kongressining tayyorlanishi. 
Kongressdagi diplomatik kurash. Kongress natijalari.
«Ochiq eshiklar» siyosati. Imperialistik davlatlar o‘rtasida ziddiyatlarning 
keskinlashuvi. Uchlar ittifoqi va Antantaning tashkil topishi. Marokashdagi 
dastlabki siyosiy inqiroz. Bosniya inqirozi va buyuk davlatlarning munosabatlari. 
Marokashdagi ikkinchi siyosiy inqiroz. Italiya-Turkiya urushi va uning oqibatlari. 
Bolqonda ziddiyatlarning keskinlashuvi. Bolqon ittifoqining tashkil topishi. 
Birinchi Bolqon urushi. Ittifoqchilar o‘rtasidagi qarama-qarshiliklar va Ikkinchi 
Bolqon urushi. Harbiy havfning kuchayishi. Saraeva qotilligi va iyul siyosiy 
inqirozi. Birinchi jahon urushining boshlanishi. 
Yevropada 
Ispaniya 
gegemonligning 
Fransiya 
gegemonligi 
bilan 
almashinuvi, Fransiya qiroli va dvoryanlarning mutlaq monarxiyasi, Genrix IV 
diplomatiyasi, Syullining «Davlat xo‘jaligi asoslari» kitobi, Kardinal Rishele 
(1624-1642) diplomatiyasi, Yevropada 30 yillik urush Lyudovik XIV 
diplomatiyasi va urushlari, Nimvigen tinchlik shartnomasi «Uzoq parlament» 
diplomatiyasi, Qirol Karl I ning qatl etilishi Oliver Kromvel diplomatiyasi, 
Kardinal Mazerini diplomatiyasi, Angliyadan Sen-Jon va Streklend elchiligi 
(Gollandiyaga), Navigatsion akt, Angliya va Gollandiya urushi (1652-1654), 1654 
yil 28 aprelda Angliya va Shvesiya o‘rtasidagi, 1654 yil sentyabrda Daniya va 
Angliya o‘rtasida imzolangan ittifoq traktatlari, Yangi Dunyoga (Amerika) Pena 
ekspeditsiyasining yuborilishi, mustamlakachilik siyosatining kuchayishi, Angliya 
va Fransiya raqobatining kuchayishi. 
Napoleon Bonapart diplomatiyasining bosqinchilik xarakteri, Yevropada 
Napoleon 
Bonapart, 
urushlari, 
Konsullik 
davrida 
Napoleon 
Bonapart 
diplomatiyasi, Suverovning Shimoliy Italiyadan ketishi, Fransiyaga qarshi 2-
koalitsiyaning mag‘lub bo‘lishi va Amen tinchlik shartnomasi, Rossiyada 
imperator Aleksandr I ning hokimiyat tepasiga kelishi, Fransiya va Rossiya, 
Rossiya va Angliya o‘rtasidagi muzokaralar, 1802 yilda Fransiyaga Elba, Pemant 
va Parmaning qo‘shib olinishi, Angliya-Rossiya ittifoqi va 3-koalitsiyaning 
tuzilishi, 1804 yil Londonga Aleksandr I ning N.N.Novosilsev elchiligi, 1805 yil 
11 aprelda imzolangan Angliya-Rossiya ittifoq shartnomasi. Napoleon tomonidan 
3-koalitsiyaning parchalanishi. Napoleonning Yaqin va O‘rta Sharq borasidagi 
diplomatiyasi, 4-koalitsiyaning tuzilishi. Prussiyaning Iena va Auershtedtdagi 
mag‘lubiyatlari, 1806 yil 21 noyabrda Angliyaga qarshi qit’a qamalining e’lon 
qilinishi, Tilzit sulhi (1807 yil 25 iyun) va Rossiya-Fransiya ittifoqi, 5-
koalitsiyaning parchalanishi va Avstriyaning yangi mag‘lubiyati. 1812 yilgi 
Fransiya-Rossiya urushi va Napoleon diplomatiyasining inqirozi. 1812 yilgi 


urushda Fransiya va Rossiyaning diplomatik kurash, 6-koalitsiyaning tuzilishi va 
Napoleon diplomatiyasining halokati, Shomon traktat, napoleon imperiyasining 
inqirozi va Burbonlar sulolasi restavratsiyasi. 
Vena kongressi (1814 yil oktyabr – 1815 yil iyun). Metternixning faoliyati. 
Imperator Aleksandr I ning maqsadi. Angliyadan lord kestlarining qarashlari. 
Fransiya qiroli Lyudovik XVIII. Fransiya vakili knyaz Taleyronning diplomatik 
faoliyati. Venada buyuk davlatlarning maqsadi. Kongressning Polsha, Saksoniya 
masalasi. Avstriya, Fransiya va Angliyaning Rossiyaga va Prussiyaga qarshi 
maxfiy kelishuvi. Germaniya ittifoqining boshqarilishi muammosi. Napoleonning 
«100 kuni» (1815 yil 20 mart – 28 iyun). Vena kongressi qarorlari. Rossiya, 
Avstriya, Fransiya, Angliya va Prussiyaning asosiy maqsadlari. Vena reglamenti 
shartnomasi. Rossiyaning Yevropa «jandarmi» vazifasi. «Muqaddas ittifoq»ning 
tuzilishi. Muqaddas ittifoqning Aaxen, Tronpau (Opava), Laybax (Lyublyan) va 
Verona kongresslari. «Muqaddas ittifoq» faoliyatining tugashi. 
Malkolm missiyasi va 1801 yildagi ingliz-eron shartnomasi. 1804-1813 
yillardagi Rossiya-Eron urushi. 1794 yilda Eronning Xojarlar sulolasi hokimiyati 
ostida birlashuvi. Napoleon Bonapart va imperator Pavel I ning Hindiston 
masalasidagi kelishuvi. Ost-Indiya kompaniyasining Eron, O‘rta Osiyo va 
Afg‘oniston masalasidagi siyosati. Fatx Alishohning Angliya bilan yaqinlashish 
siyosati. 1805 yilda Eronga Turkiya orqali fransuz zobiti Jober boshliq missiyasi. 
1807 yilgi Finkenshteyn shartnomasi. Eron masalasida ingliz-fransuz raqobati va 
1807-1811 yillardagi Gardan va Jons missiyalari. 1813 yilda Rossiya va Eron 
o‘rtasidagi Guliston tinchlik shartnomasi hamda Britaniya diplomatiyasi. 1814 
yildagi Angliya va Eronning Rossiyaga qarshi yangi ittifoq shartnomasi. Britaniya 
va yangi rus-eron urushi, 1828 yilgi Turkmanchoy tinchlik shartnomasi. O‘rta 
Osiyo xonliklariga darvoza – Hirot masalasi. Amir Do‘st Muhammad 
diplomatiyasi. Afg‘onistonga Peterburgdan ad’yutant Vitkevich elchiligi. 1839-
1842 yillardagi ingliz-afg‘on urushi davrida Britaniya diplomatiyasi. XIX asr 
birinchi yarmida O‘rta Osiyo xonliklari masalasida ingliz-rus raqobati 1825 yilda 
Buxoroga Murkroft va Trebek missiyasi. 1833 yildagi Byorns missiyasi. 1840 yil 
Xivaga Abbot va Shekspir missiyasi. 
1894-1895 yillardagi Xitoy-yapon urushi va Simonaseka tinchlik shartnomasi. 
Xitoy- Yaponiya aloqalarida Fransiya va Germaniyaning munosabati. Xitoyda rus 
diplomatiyasining muvaffaqiyatlari.xitoyni bo‘lib olish masalasida buyuk davlatlar 
raqobati. Xitoyga nisbatan «ochiq eshiklar» siyosati (Xey doktorinasi). Rus- yapon 
urushi arafasida xalqaro vaziyat, Xitoydagi xalq norozilik harakatlari. Angliya-
Yaponiya ittifoq shartnomasi va Ito Xirobumi missiyasi. Rossiya chorizmining 
Uzoq Sharq masalasidagi diplomatiyasi. Xitoyda xorij kapitalining hukmron 
mavqega erishuvi. Rus-yapon urushining boshlanishi va uning xalqaro 
munosabatlarga tasiri. Rus-yapon urushiga buyuk davlatlarning munosabati. AQSh 
prezidenti Ruzveltning rus-yapon urushida vositachilik siyosati va diplomatiyasi. 
Koreyaning mustaqilligi masalasida Taft-Kosura kelishuvi. Portsmut tinchlik 
shartnomasi. 


 
Italiya-Turkiya urushi va uning Bolqon davlatlari uchun siyosiy tasiri. 
Bolqon blokining vujudga kelishida Rossiyaning o‘rni. Serbiya va Avstriya-
Vengriya qarama-qarshiligining kuchayib borishi. Albaniya masalasida Italiya va 
Avstriya-Vengriya qarama-qarshiligi. Bolqon davlatlari masalasida Rossiya va 
Avstriya-Vengriya qarama-qarshiligi va diplomatiyasi. 1912 yil 13 martdagi 
Bolgariya-Serbiya ittifoq shartnomasi. 1912 yil 16 iyuldagi Fransiya-Rossiya 
dengiz shartnomasi. 1912 yil avgustda Peterburgdagi Rossiya-Fransiyaning Bolqon 
masalasidagi muzokaralari. Birinchi Bolqon urushining diplomatik tayyorlanishi. 
1912 yil dekabrda Londonda elchilar muzokarasi. Birinchi Bolqon urushining 
umumiy yakunlari. Ikkinchi Bolqon urushiga Yevropa davlatlarining munosabati. 
Buxarest tinchlik shartnomasi(1913 yil 10 avgust). 1913 yil oxiri va 1914 yil 
bogshlarida Bolqon masalasi xalqaro munosabatlarda. Liman fon Sanders 
missiyasi. Birinchi jahon urushi arafasida Qora dengiz bo‘g‘ozlari muammosi.
 
Birlinchi jahon urushida kuchlarning bo‘linishi. Har ikala imperialistik 
guruhning harbiy tayyorgarligi va harbiy potensiali. 1914 yil yozida xalqaro holat 
va Yaqin Sharqdagi siyosiy vaziyat. 1913-1914 yillarda Angliya-Germaniya 
munosabatlari va diplomatiyasi. Germaniya imperializmining urushni boshlashga 
qaror qilish. Saraevodagi qotillik. Avstriya-Vengriya taxt vorisi Frans-
Ferdinandning o‘limi masalasida Potsdamdagi muzokaralar. Eduard Greyning 
diplomatik faoliyati. Puankarening Peterburga kelishi va Avstriya-Vengriyaning 
Serbiyaga ultimatum. Serbiya va Avstriya-Vengriya munosabatlarida Angliya, 
Fransiya, Rossiya va Germaniyaning pozitsiyalari. Germaniyaning Rossiyaga 
ultimatumi. 
Birinchi 
jahon 
urushining 
boshlanishi 
va 
uning 
xalqaro 
munosabatlarga ta’siri. Germaniya qo‘shinlarining Belgiyaga bostirib kirishi. 
«Eng yangi tarix»:
 
Eng yangi tarixning bosqichlari va shu bosqichlarni 
belgilash mezoni. I va II jahon urushi o‘rtasida xalqaro munosabatlar tarixi. 1918 
yil kuzida Germaniya va Avstriya-Vengriyadagi demokratik inqiloblar va ularning 
oqibatlari. Versal sistemasi va uning qarorlari. I va II jahon urushi oralig‘idagi 
yillarda Angliya tarixi tarixshunosligi va manbashunosligi. I jahon urushidan so‘ng 
Angliyaning o‘ziga xos taraqqiyoti. 1918-1924 yillarda Angliyaning ichki va 
tashqi siyosati. XX asrning 30-yillarida Angliyaning erkin savdo siyosatidan 
proteksionizm siyosatiga o‘tishi. Ottava konferensiyasi va uning qarorlari. II jahon 
urushi arafasida Angliyaning ichki va tashqi siyosati. 
I va II jahon urushi oralig‘idagi yillarda Germaniya tarixi tarixshunosligi va 
manbashunosligi. Germaniyada noyabr inqilobi va uning natijalari. Veymar 
Respublikasining ichki va tashqi siyosati. 1918-yil kuzidagi Germaniyadagi 
iqtisodiy-siyosiy va harbiy inqiroz. Maks Badenskiy boshchiligida yangi 
hukumatning tuzilishi va uning faoliyati. Antanta davlatlari boshchiligida I jahon 
urushining tugashini haqidagi kelishuv. (Kompen yarash bitimi). Kildagi voqea va 
Germaniyada inqilobning boshlanishi. Sovetlar I Umumgerman sezdi va uning 
natijalari. 1919 yil yanvardagi aksilinqilobiy harakatlar va ularning natijasi. Milliy 
Majlisda saylov va uning yakunlari. Jahon iqtisodiy inqirozi va uning Germaniyaga 
ta’siri. Bryuni hukumatining qaror topishi, uning ichkt va tashqi siyosati. 1932 
yildagi parlament va prezident saylovlari va uning respublika inqiroziga ta’siri. 


Natsistlarning hokimiyatga kelishi. Fashizm va uning mohiyati. Fashizm siyosiy 
tuzumining shakllanishi. Fashizmning iqtisodiy sistemasi. Germaniya fashizmining 
tashqi siyosati. 
I jahon urushidan so‘ng Fransiyaning iqtisodiy taraqqiyoti. Versal-
Vashington sistemasining vujudga kelishi va unda Fransiyaning tutgan o‘rni. 1924-
1929 yillarda Fransiya. Radikallar va sotsialistlar partiyalaridan tuzilgan «so‘l 
blok» hukumatining faoliyati. Fransiyada fashistik tashkilotlarning paydo bo‘lishi 
va ularning faollashuvi. 1934 yil fevral voqealari. Fashizmga qarshi kurashda xalq 
frontining vujudga kelishi, xalq frontining dasturi. 1936 yildagi saylov va uning 
natijasi. II jahon urushi arafasida Fransiya va xalq frontining tarqab ketishi. 
Urushdan keyingi iqtisodiy-siyosiy inqiroz yillarida Italiya. Italiyada 
fashizmning paydo bo‘lishi va hokimiyat tepasiga kelishi sabablari. Italiyada 
totalitar tuzumning o‘rnatilishi. II jahon urushi arafasida Italiya.
Iqtisodiy va siyosiy inqiroz yillarida AQSh (1918-1921 yy.). Parij 
konferensiyasida AQSh-ning ishtiroki. Vashington sistemasi.1928 yilgi Prezident 
saylovlari va G.Guverning (1929-1932) Prezidentligi. 1932 yil Prezident 
saylovlarida demokratlar g‘alabasi va F.D.Ruzveltning “Yangicha siyosati” 
mohiyati.Ikkinchi jahon urushi arafasida AQSh. 
Rossiyada 
1917-yilgi 
fevraldagi 
davlat 
to‘ntarishi. 
Qo‘sh 
hokimiyatchilikning vujudga kelishi. 1917-yilgi oktyabr inqilobi. Fuqarolar urushi 
va chet el intervensiyasi. SSSRning tashkil topishi. II jahon urushi arafasida Sovet 
davlatining tashqi siyosati. SSJI 1918-1939 yillarda. Sovet imperiyasining 
shakllanishi, totalitar tuzumning vujudga kelishi. Stalin diktaturasi. Sovet 
davlatining tashqi siyosati.
II jahon urushi arafasida xalqaro munosabatlar. Myunxen kelishuvi.
II jahon urushining tarixshunoslikda yoritilishi. II jahon urushining kelib 
chiqish sabablari va uning davrlari. Fashistlar Germaniyasining Polshaga hujumi 
va ikkinchi jahon urushining boshlanishi. G‘arbiy frontdagi «G‘alati urush». 
Yevropadagi harbiy harakatlar. Germaniya fashizmining Sovet Ittifoqiga hujumi. 
AQShning ikkinchi jahon urushiga kirishi. Ikkinchi frontning ochilishi. Moskva-
Tehron-Qrim konferensiyalari. Fashistlar Germaniyasining tor-mor qilishini. 
BMTning tuzilishi. Berlin konferensiyasi. Yaponiyaning tor-mor etilishi va II 
jahon urushining yakuni. «Sovuq urush»: mohiyati va oqibatlari. 
II jahon urushidan so‘ng Germaniyada vujudga kelgan g‘arbiy va sharqiy 
zonalar. 1950 yilda GFRning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyoti. 1969 yilgi saylovlar va 
V.Brant 
boshchiligidagi 
GSDPning 
hokimiyat 
tepasiga 
kelishi. 
G.Kol 
hukumatining ichki va tashqi siyosati. 1989 yildagi Sharqiy Yevropa 
mamlakatlaridagi tanazzul va Germaniyaning birlashuvi. XX asr oxiri XXI asr 
boshlarida Germaniya. 
II jahon urushidan so‘ng AQSh. G.Trumenning ichki va tashqi siyosati. 1952 
yildagi prezident saylovlari va respublikachi D.Eyzenxauerning g‘alabasi. 1962 
yildagi Karib inqirozi va Sovet-Amerika munosabatlari. 1968 yil prezident 
saylovlarida R.Niksonning g‘alabasi. R.Reygan va J.Bush prezidentlik yillarida 
Sovet-Amerika munosabatlari. XX asr oxiri XXI asr boshlarida AQSh. 


Fransiyada Sharl de Goll boshchiligidagi Muvaqqat hukumatining faoliyati. 
Fransiyada To‘rtinchi respublikaning ta’sis etilishi va uning ichki va tashqi 
siyosati. To‘rtinchi respublikaning qulashi va Beshinchi respublikaning 
o‘rnatilishi. Sharl de Gollning (1958-1968) ichki va tashqi siyosati. Prezident 
Valeri Jiskar d’Esten davrida Fransiya. 1988 yilgi prezident saylovlari. 
F.Mitteranning ichki va tashqi siyosati. XX asr oxiri XXI asr boshlarida Fransiya. 
II jahon urushidan so‘ng Angliya. XX asrning 50-60 yillarda Angliya ichki 
va tashqi siyosati. 1978 yildagi saylovlarda konservatorlarning hokimiyat tepasiga 
kelishi. M.Tetcherning ichki va tashqi siyosati. XX asr oxiri XXI asr boshlarida 
Angliya. 
II jahon urushidan so‘ng Italiya. 1946 yil 2 iyundagi davlat tuzumi 
to‘g‘risidagi referendum, Italiya respublikasining ta’sis etilishi. 1950-1960 
yillardagi Italiyaning iqtisodiy-siyosiy taraqqiyoti. XX asr oxiri XXI asr boshlarida 
Italiya. 
Lotin Amerikasi davlatlarining Yevropa va AQSh tasiridan qutilishga 
intilish. Meksika, Braziliya, Argentina, Venesuela kabi davlatlarning dunyodagi 
mavqeining ortib borishi. Lotin Amerikasi davlatlarida amalga oshirilgan davlat 
to‘ntarishlari, harbiylar boshqaruvining shakllanishi va demokratiyaga o‘tishning 
og‘ir yo‘li. 
Osiyo mamlakatlari eng yangi zamon davrida. 1946-1949 yillardagi xalq 
ozodlik urushi va Xitoydagi xalq inqilobining g‘alabasi. Xitoyda «Katta sakrash», 
«Xalq kommunasi», «Madaniy inqilob». 1979-1996 yillarda Xitoy Xalq 
Respublikasi. XX asr oxiri XXI asr boshlarida Xitoy. 
II jahon urushidan keyin Yaponiyaning siyosiy, ijtimoiy-iqtisodiy ahvoli. 
XX asr so‘nggi choragida Yaponiya.
1917-1919-yillarda Yaponiyada inqilobiy harakatlarning o‘sishi «Guruch 
g‘alayonlari». Uzoq Sharqda sovetlarga qarshi intervensiyada Yaponiyaning 
ishtiroki. Yaponiya Parij va Vashington konferensiyalarida. XX asr 20 yillarida 
Yaponiyaning tashqi siyosati. Yaponiya 1929-1933 yillardagi jahon iqtisodiy 
inqirozi sharoitida. Yaponiya hukmron doiralarida tashqi siyosat masalalari 
bo‘yicha siyosiy kurashlarning avj olishi. Yaponiyaning yangi urushga 
tayyorgarligi. 1936 yildagi «Antikomintern pakti». Ikkinchi jahon urushining 
Yaponiya uchun oqibatlari. AQShning Nagasaki va Xirosimaga bomba tashlashi. 
Yaponiyadagi ijtimoiy - iqtisodiy va siyosiy islohotlar. Iqtisodiyotdagi “Yapon 
mo‘jizasi”. XX asr oxirida yaponiyada ichki siyosiy inqiroz. Yaponiyaning xalqaro 
munosabatlarda tutgan o‘rni. 
Koreya urushining boshlanishi va uning dunyo siyosatiga tasiri. Birinchi va 
ikkinchi respublika davrida Koreya. Uchinchi, to‘rtinchi va beshinchi respublikalar 
davrida Koreya. XX asrning 70-80 yillarida Janubiy Koreyaning taraqqiyotidagi 
katta o‘zgarishlar. Shimoliy Koreyaning militarlashib borishi, yangi asr boshlarida 
Koreya yarim orolidagi vaziyat.
 
Ikkinchi jahon urushidan keyingi yillarda Turkiya. Ikkinchi respublika. 
Siyosiy erkinlik davri (1960-1980 –yillar). Uchinchi respublika. Iqtisodiy 
erkinlikka o‘tish. Turkiya tashqi siyosati. Mosiddiq hukumati va harbiy to‘ntarish. 


1960-70 yillar islohotlari. “Oq inqilob” va uning yakunlari. 1979 yil inqilobi va 
Islom respublikasining o‘rnatilishi. Eronning tashqi siyosati. Ikkinchi jahon urushi 
yillari davrida Afg‘oniston. M.Dovud respublikasi. Avtoritarizmga qaytish. Aprel 
inqilobi. AXDP hokimyat tepasida. AXDP rejimining emirilishi va uning 
qulashi.Ikkinchi jahon urushidan so‘ng arab mamlakatlarining siyosiy ahvoli. Arab 
– Isroil urushlari. Arab davlatlari ligasi va uning Yaqin Sharq muammosiga 
munosabati. “Sovuq urush” yillarida Falastin muammosi.
1947 yil Hindiston ittifoqi va Pokistonnning tashkil topishi. Mustaqillik 
qo‘lga kiritgandan keyin davrda Hindiston. J.Neruning ichki va tashqi siyosati. 
Hozirgi davrda Hindiston taraqqiyoti. 

Yüklə 434,78 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin