MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs 

Mərkəz

i

 

Ümumi psixologiya. Psixologiya 

 

17 

Müasir  psixoloji  fənnləri  təsnif  etmək  üçün  mövcud 

ədəbiyyatda aĢağıdakı üç prinsipdən də istifadə olunur:  

1.

 

Konkret fəaliyyət sahələrinə görə; 

2.

 

ĠnkiĢafın psixoloji aspektlərinə görə; 

3.

 

Ġnsanın cəmiyyətə münasibətinə görə. 

Həmin  sahələrin  hamısını  əhatə  etmək  mümkün 

olmadığına  görə  burada  onlardan  bilavasitə  təhsillə  bağlı 

olanların bəzilərini qısaca nəzərdən keçirək. 

Psixologiya  elminin  ən  fundamental  sahəsini  ümumi 

psixologiya  təĢkil  edir.  Ümumi  psixologiya  fundamental 

psixoloji  bilikləri  özündə  cəmləĢdirir.  Ümumi  psixologiyanın 

maraqlandığı  və  həll  etməli  olduğu  qlobal  məsələlər,  cavab 

verməli  olduğu  suallar  aĢağıdakılardan  ibarətdir:  Psixika  

nədir? Onun strukturu və funksiyaları nədən ibarətdir? Psixika 

filogenezdə  və  ontogenezdə  hansı  qanunauyğunluqlara 

malikdir?  Psixikanın  hansı  inkiĢaf  səviyyələri  vardır  və  onları 

hansı  kriteriyalara  əsasən  müəyyənləĢdirmək  olar?  Psixika  və 

beyin arasında hansı əlaqə vardır? Psixi inkiĢafda anadangəlmə 

və  həyatda  qazanılan  bioloji  və  sosial  amillərin  rolu  nədən 

ibarətdir? Psixikanın normal və anomal inkiĢafını fərqləndirən 

kriteriyalar hansılardır? 

Bütövlükdə psixikaya aid problemləri öyrənməklə yanaĢı 

ümumi  psixologiya  psixi  proseslər,  psixi  hallar  və  xassələrlə 

bağlı  konkret  məsələlərin  öyrənilməsi  ilə  də  məĢgul  olur. 

Psixologiyanın  maraqlandığı  əsas  obyekt  insan  olduğuna  görə 

ümumi  psixologiya  birinci  növbədə  onun  (insanın)  Ģəxsiyyəti, 

fəaliyyəti,  ünsiyyəti  idrak  prosesləri  ilə,  münasibətlər  sistemi 

(hissləri) və iradi fəaliyyəti, iradi tənzimi ilə baglı məsələlərin 

araĢdırılmasına  diqqət  yetirir,  onları  həm  nəzəri,  nəm  də 

eksperimental  planda  öyrənir.  Deyilənlərdən  aydın  olur  ki, 

ümumi  psixologiya  psixi  hadisələr  haqqında  hamı  üçün  eyni 

dərəcədə  maraq  doguran  ümumiləĢmiĢ  bilikləri  özündə  əks 

---