MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

99 

99 

99 

99 

99 

99 

99 

99 

99 

i r ə l i  

s ü r ü l m ü Ģ d ü r .  

B u  

s a h ə d ə  

a p a r ı l a n  

t ə d q i q a t l a r   d a   b u   f ə r z i y y ə n i n   d o ğ r u l u ğ u n u  

s ü b u t   e d i r .   B e l ə   k i ,   b e y n i n   a Ģ a ğ ı   Ģ ö b ə s i n d ə  

y e r l ə Ģ ə n  

h i p o t a l i m i k -  

l i m b i k  

s i s t e m d ə  

z ə d ə l ə n m ə  

ə m ə l ə  

g ə l d i k d ə  

p s i x i k a d a  

x a r a k t e r i k   p o z ğ u n l u q l a r   ö z ü n ü   g ö s t ə r i r .   B u  

p o z ğ u n l u q l a r   o n d a   i f a d ə   e d i l i r   k i ,   x ə s t ə  

ö z ü n ü n       d a v r a n ı Ģ ı n ı   p l a n l a Ģ d ı r a   b i l m i r .  

N ə z ə r ə   a l s a q   k i ,   i n s a n ı n   ö z   d a v r a n ı Ģ ı n ı  

p l a n l a Ģ d ı r m a s ı   v ə   o n u   i d a r ə   e t m ə s i   t ə x ə y y ü l  

f ə a l i y y ə t i   i l ə   b a ğ l ı d ı r ,   o n d a   h i p o t a l a m i k -

l i m b i k  

s i s t e m i n  

t ə x ə y y ü l  

f ə a l i y y ə t i n d ə  

o y n a d ı ğ ı   r o l   a y d ı n   o l u r .  

Təxəyyül fenomen xüsusiyyətlərə malik psixi prosesdir. 

Burada  qeyri-adi  olan  odur  ki,  təxəyyül  obrazları  beyində 

gedən  fizioloji  proseslərin  nəticəsində  yaranırsa  da,  bu 

obrazlar yarandıqdan sonra  orqanizmdə gedən digər fizioloji 

proseslərə təsir edə bilir. 

Bu  fikri  təsdiq  etmək  üçün  psixoloji    ədəbiyyatda  belə 

misallardan  istifadə  edilir.  MəĢhur  yazıçı  Floberin  özünün 

yazdığı    kimi    o,  «Xanım  Bavari»  romanının  qəhrəmanı 

Bavarinin  zəhəri  içməsi  səhnəsini  təsvir  edərkən    ağzında   

zəhər tamı duyğusu əmələ gəlib. Yaxud, deyilənə görə, Volter 

hər  ili  Varfolomey  gecəsinin  il  dönümündə  xəstələnirmiĢ. 

Dini  fanatizmin  qurbanı  olmuĢ  minlərlə    günahsız    adamın 

öldürüldüyü  həmin  gün  haqqında  düĢüncələr,  bununla  bağlı 

onda  yaranan    təxəyyül  obrazları  onun  bədənində  titrəmənin 

əmələ  gəlməsinə,  daha  sonra,  temperaturun  qalxmasına, 

nəbzinin döyüntülərinin çoxalmasına səbəb olarmıĢ. 

Bəzən,  həkimin  ehtiyatsızlıqla  xəstəyə  dediyi  sözün 

nəticəsində xəstə təxəyyülündə özünü ağır xəstəliyə tutulmuĢ 

insanın  obrazı  kimi    canlandırır  ki,  bu  da  bu  xəstəliklə  bağlı 

simptomların həqiqətən həmin xəstədə təzahür etməsinə səbəb 

ola bilir. 

Nəhayət,  təxəyyül  obrazlarının fizioloji proseslərə təsiri 

ilə bağlı ideomotor aktlar haqqında da danıĢmaq olar. 

Volf  Messinqin, Tofiq DadaĢovun məlum təcrübələrini 

---