MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
aqqlyutinasiya adlanır. Aqqlyutinasiya elə sintezləĢdirmə
tərzidir ki, bu zaman real həyatda biri-biri ilə birləĢməyən müxtəlif keyfiyyətləri, xassələri, hissələri birləĢdirilərək yeni bir surətin yaradılması prosesi baĢ verir. Məsələn, su pərisi surətinin yaradılması prosesi real həyatda birləĢməsi mümkün olmayan qadının baĢı və balığın gövdəsi kimi hissələrin birləĢdirilməsi əsasında baĢ verir. Çoxəlli ilahələrin, yeddibaĢlı əjdahaların obrazlarının yaradılması da sintezləĢdirmənin aqqlyutinasiya deyilən tərzinin köməyi ilə edilmiĢdir. Təxəyyül prosesində özünü göstərən sintezləĢdirmə tərzlərindən biri də hiperbolizasiyadır. Hiperbolizasiya təxəyyül obrazlarının yaradılmasında mübaliğədən istifadə etmək deməkdir. Mübaliğə iki istiqamətdə gedə bilər: ĢiĢirtmə və kiçiltmə istiqamətində. Məsələn, nağıllarımızda və dastanlarımızda xalq öz qəhrəmanlarının obrazını yaradarkən mübaliğədən geniĢ istifadə etmiĢdir. Məsələn, «Koroğlu» dastanında belə bir əhvalat nəql olunur ki, Keçəl Həmzə Qıratı qaçırandan sonra dəyirmanda Koroğlu ilə Dürat qalır. Bu zaman dəyirmana bir kiĢi iki öküzlə dörd çuval arpa və buğda gətirir. Koroğlu özünü dəyirmançı adlandırır və yükü qəbul edir. Sonra iki çuval arpanı bir çuvala doldurub Düratın qabağına qoyur, öküzün də birini kəsib, kabab çəkib yeyir.
|