MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
174 174 P.A.Rudik, A.Ç.Puni, O.A.Çernikova tərəfindən təhlil edilmiĢdir. Həyat öz müxtəlifliyi ilə tərbiyə edir, ancaq xarakterin formalaĢmasının əsas amili ailə və məktəbdir. UĢaqların xarakterinin bir çox qüsurları ailədə düzgün olmayan tərbi- yənin nəticəsidir, məsələn, ərköyünlik, inadkarlıq, Ģıltaqlıq və eqoizm yaradır, fiziki cəza isə uĢaqları kobud, sərt bəzən isə qorxaq, yalançı, aciz edir. Ancaq heç də həmiĢə uĢaqların xarakterinin qüsurlarını ailə tərbiyəsinin səhv olması ilə izah etmək düzgün olmaz. Bəzən xarakterin yaranmıĢ xüsusiy- yətlərini uĢaqlar “küçənin”, pis məktəb yoldaĢlarının və s. təsiri altında qazanırlar. Məktəblilərin xarakterinin formalaĢdırılması məktəbdə təlim və tərbiyənin əsas vəzifələrindən biridir. Xarakterin formalaĢmasının əsas Ģərtlərinin siyahısına özünü tərbiyəni də əlavə edirlər. Məlumdur ki, xarakterin formalaĢmasına ətraf mühit təsir edir. Bioloji Ģərtlər də əhəmiyyətli rol oynayır. Bu Ģərtlər xarakterin formalaĢmasına fatalist təsir etmir, onlar həmiĢə müxtəlif və öz qanunauyğunluqları olan daxili Ģərtlər vasitəsilə dəyiĢir. Xarakterin formalaĢmasında kompensasiya hadisəsi də böyük rol oynayır. Xarakterin bir əlaməti zəiflədikdə bu çatıĢmazlığın əvəzinə baĢqa əlamət daha yaxĢı inkiĢaf edir. Xarakterin formalaĢması daxili vəziyyətdən də asılı olur. L.S.Vıqotski uĢaq üzərində hər hansı bir təsir onu uĢağın hiss etməsi nöqteyi-nəzərindən ona subyektiv münasibətindən keçməsi anlayıĢını inkiĢaf etdirmiĢdir. ĠnkiĢafın uĢağın daxili vəziyyətindən asılılığı prinsipi daha sonra A.N.Leontyev tərəfindən inkiĢaf etdirilmiĢ və L.Ġ.Bojoviç və onun əmək- daĢlarının tədqiqatlarında xüsusi
sübutlarla təsdiq
olunmuĢdur. Bojoviç daxili vəziyyəti uĢağın Ģəxsi ehtiyacları və arzularının sistemi kimi müəyyən edir. Daxili vəziyyət həm də yaĢlı insanların xarakterinin dinamikliyində az rol oynamır, məsələn, inadkar adamın yenidən tərbiyə |