www.elmler.net
-
Virtual İnternet R
esurs M
ərkəzi
Ümumi psixologiya. Psixologiya
212
212
təlif uĢaq qruplarında Ģəxsiyyətlərarası münasibətləri, eləcə də
uĢaqlarla yaĢlı adamlar arasındakı qarĢılıqlı münasibətləri
öyrənmək üçün istifadə olunur. Həmin metodlar uĢaqların
yaĢına uyğunlaĢdırılmıĢ olur. Bunlara müşahidə, sorğu, in-
tervyu, sosiometrik metodu, sosial-psixoloji eksperimenti aid
etmək olar.
Qeyd
olunan
metodların
bəzilərinin
tətbiqi
xüsusiyyətlərinə nəzər salaq.
Müşahidə metodunun müxtəlif variantlarından istifadə
olunması uĢaq haqqında kifayət qədər əsaslandırılmıĢ
məlumat əldə etməyə imkan verir. Hər cür müĢahidəni
məqsədəyönəlmiĢ və müvafiq proqrama, plana uyğun Ģəkildə
aparmaq lazımdır.
Müvafiq nəticə əldə etmək üçün müĢahidəni
müntəzəm aparmaq tələb olunur. UĢaqlar çox sürətlə inkiĢaf
edirlər. Onların psixologiyası və davranıĢı sürətlə dəyiĢir. Ona
görə də uĢağın yaĢından asılı olaraq müĢahidələr arasındakı
fasilə dəyiĢməli olacaqdır. Məsələn, yeni doğulmuĢ uĢaq üzə-
rində hər gün, 2-3 aylıqdan bir yaĢa qədər dövrdə hər həftə, 1-
3 yaĢlı uĢaqlarda hər ay, bağça yaĢlı uĢaqlarda ildə ən azı iki
dəfə və s. müĢahidə aparmaq lazım gəlir. UĢaqlar üzərində
müĢahidənin gizli təĢkil edilməsi, uĢağın bunu hiss etməməsi
daha dəqiq nəticə əldə etməyə imkan verir.
MüĢahidənin bir növü kimi "ana gündəlikləri”ndən
istifadə də səmərəli nəticə verir.
Çox vaxt uĢaqlarla aparılan Ģifahi və yazılı sorğu
zamanı bir sıra çətinliklərlə rastlaĢmaq olur. Bəzən uĢaqlar
ona verilmiĢ sualı o qədər də düzgün baĢa düĢmürlər. Ona
görə də sorğu zamanı uĢağın ona verilən sualı nə qədər
düzgün baĢa düĢdüyünü müəyyənləĢdirmək lazımdır.
UĢaqlarla aparılan tədqiqat iĢində uĢağın psixologiyası
və davranıĢı barədə daha düzgün məlumatlar əldə etmək üçün
eksperiment daha səmərəli metodlardan biri hesab olunur.
Eksperimentlərin daha səmərəli olması üçün onların təbii Ģə-
raitdə, oyun və təlim fəaliyyətində aparılması zəruridir. Bu
|