MahirəNərimanqızı
Yüklə 4,11 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
242 242 ümumiləĢdirmə və müqayisəyə meyl artır. Kiçik yaĢlı məktəblilərdə mücərrədləĢdirmənin perseptual və konseptual səviyyəsi inkiĢaf edərək, onların idrak fəaliyyətində mühüm rol oynayır. (Ə.Qədirov). Kiçik məktəb yaĢı dövründə uĢaqlarda təfəkkürün keyfiyyətləri inkiĢaf edir. Ə.Bayramovun tədqiqatları göstərmiĢdir ki, əlveriĢli Ģərait yaradıldıqda, hətta I-II sinif Ģagirdləri idrak obyektlərinin mahiyyətini anlaya bilir, oradan müəyyən nəticə çıxarmağa, səhvləri, uyğunsuzluqları tapmağı, onları törədən səbəblər barədə müəyyən mülahizələr söyləməyə qabil olurlar. Bununla belə kiçik məktəb yaĢlı uĢaqların hamısı eyni dərəcədə müstəqil və tənqidi düĢünə bilmirlər. Bu sahədə Ģagirdlər arasında bir sıra fərdi fərqlər özünü göstərir. Professor Ə.Bayramovun tədqiqatları kiçik məktəbliləri təfəkkürün tənqidiliyinin inkiĢaf xüsusiyyətlərinə görə aĢağıdakı qruplara ayırmağa imkan vermiĢdir: 1) heç bir təhrik olmadan tənqidi düĢünən Ģagirdlər. Bu cür Ģagirdlər heç bir təhrik olmadan, müstəqil Ģəkildə öz idrak obyektlərinə tənqidi yanaĢır və buradakı qüsurları, uyğunsuzluqları görə bilirlər. 2) qismən təhriklə tənqidi düĢünən Ģagirdlər. Bu cür Ģagirdə sadəcə olaraq idrak obyektində qüsur və ya çatıĢmazlıq olduğunu dedikdə onu asanlıqla müəyyənləĢdirə və düzəldə bilir. 3) tam təhriklə tənqidi düĢünən Ģagirdlər. Bu cür Ģagirdlər yalnız onlara nədə səhv etdiklərini bildirdikdə qüsurları müəyyənləĢdirə və aradan qaldıra bilirlər. 4) heç cür təhriklə belə tənqidi düĢünə bilməyən Ģa- girdlər. Bu cür Ģagirdlərdə təfəkkürün ümumi inkiĢafı aĢağı səviyyədə olur. Kiçik məktəb yaĢı dövründə nitqin bütün istiqamətləri üzrə inkiĢaf baĢ verməklə yanaĢı məktəblilər ilk dəfə olaraq oxu vərdiĢlərinə və yazılı nitqə yiyələnməyə baĢlayırlar. ġagirdlərin düzgün yazı vərdiĢlərinə yiyələnmələrinin əsası |