MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

              Ümumi psixologiya. Psixologiya

 

240 

240 

Bu,  orqanizmin  cavanlığından  və  uĢağın  mərkəzi  sinir 

sistemində proseslərin mütəhərrikliyindən asılıdır.  

Kiçik  məktəblilər  heç  bir  xüsusi  çətinlik  olmadan  bir 

fəaliyyət  növündən  digərinə  keçə  bilirlər.  Lakin  burada  hələ 

də  “uĢaqlıq”  əlamətləri  qalır.  Belə  ki,  uĢaqların  diqqətini  ən 

çox  onlara  bilavasitə  təsir  edən  və  onlar  üçün  maraqlı  olan 

cisim və hadisələr cəlb edir. 

Kiçik  məktəb  yaĢı  dövründə  hafizə  də  öz  inkiĢafını 

davam etdirir. Bu dövrdə mexaniki hafizə üstünlük təĢkil edir. 

Bu  dövrdə  uĢaqlar  hər  cür  materialı  asanlıqla  əzbər  öyrənə 

bilirlər,  ona  görə  də  əzbər  öyrənməyə  meylli  olurlar.  Bunun 

müəyyən  əhəmiyyəti  olsa  da  uĢaqları  quru  əzbərçiliyə 

alıĢdırmaq olmaz. ġübhəsiz bəzi materialları, məsələn, vurma 

cədvəlini  əzbərdən  bilmək  yaxĢıdır.  Lakin  təcrübəli  müəllim 

vurma  cədvəlini  əzbərdən  öyrənməyi  tapĢırmazdan  əvvəl 

cədvəlin strukturunu ətraflı izah edir, onun hansı prinsip üzrə 

tərtib  olunduğunu  uĢaqlara  baĢa  salır.  Öyrənmə  bu  Ģəkildə 

təĢkil olunduqda əgər Ģagird, məsələn, yeddi dəfə səkkiz neçə 

etdiyini  yaddan  çıxarıbsa,  özünü  itirmir.  O,  yeddi  dəfə 

yeddinin neçə etdiyini yada salır və buna yeddi əlavə edir. 

  Çox vaxt birinci-ikinci sinif Ģagirdləri materialı hərfən 

yadda  saxlamağa  çalıĢırlar.  Bu,  həmin  yaĢda  Ģagirdlərin 

oxuduqlarını  və  eĢitdiklərini  öz  sözləri  ilə  ifadə  edə 

bilməmələri  ilə  izah  oluna  bilər.  Burada  nitqin  lazımi 

səviyyədə  inkiĢaf  etməməsi  və  müəllimin  Ģagirddən  öyrən-

diyini dəqiq  və tam  yada salmağı  tələb  etməsi  də rol oynaya 

bilər. 

  Təcrübə  göstərir  ki,  kiçik  məktəblilərdə,  xüsusilə 

birinci-ikinci sinif Ģagirdlərində birinci siqnal sistemi üstünlük 

təĢkil  etdiyinə  görə  əyani  materialları  daha  yaxĢı  yadda 

saxlayırlar. 

  Kiçik  məktəb  yaĢlı  uĢaqlarda  məntiqi  hafizə  nisbətən 

zəif inkiĢaf etmiĢ olur. Birinci-ikinci sinif Ģagirdlərindən fərqli 

olaraq  üçüncü-dördüncü  sinif  Ģagirdləri  elə  yadda  saxlamağa 

çalıĢırlar  ki,  sonradan  onu  öz  sözləri  ilə  danıĢa  bilsinlər. 

---