MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

315 

315 

315 

315 

315 

315 

315 

315 

315 

onun  müstəqil  yerinə  yetirə  bildiyini  ona  öyrətmək  qədər 

mənasızdır. 

Bununla  yanaĢı  təlim  fəaliyyətinin  səmərəliliyini  təmin 

etmək  üçün  Ģagirdlərin  mənimsəmə  imkanlarının  aĢkara 

çıxarılması  da  ən  zəruri  Ģərtlərindəndir.  ġagirdlərin 

mənimsəmə imkanlarının aĢkara çıxarılmasında yaş həssaslığı 

haqqında  psixologiyada  toplanmıĢ  məlumatların  əhəmiyyəti 

böyükdür.  UĢağın  inkiĢafının  ayrı-ayrı  mərhələlərində 

psixikanın  bu  və  ya  digər  istiqamətdə  inkiĢafı  üçün  daha 

əlveriĢli  Ģərait  yaranır.  Bunlardan  bəzisi  müvəqqəti,  keçici 

xarakter  daĢıyır.  Görünür  psixi  fəaliyyətin  ayrı-ayrı 

dövrlərinin  olması  və  güclənməsi  üçün  optimal  vaxt 

mövcuddur.  Bu  cür  yaĢ  dövrləri  bu  və  ya  digər  psixi 

xüsusiyyət və keyfiyyətin inkiĢafı üçün nisbətən optimal olar-

sa, həmin dövrləri senzitiv dövrlər adlandıra bilərik. Məsələn, 

nitqin inkiĢafı üçün bir yaĢdan beĢ yaĢa qədər olan dövr, riyazi 

qabiliyyətlərin  formalaĢması  üçün  15-20  yaĢ  senzitiv  dövr 

hesab olunur. Psixi inkiĢafın senzitiv dövrlərinin əhəmiyyətini 

qeyd edərək L.S.Vaqotski yazırdı: “Bu dövrdə hissi həssaslıq 

inkiĢafda  dərin  dəyiĢikliklər  əmələ  gətirərək  onun  bütün 

gediĢinə müəyyən təsir göstərir. BaĢqa vaxtlarda həmin Ģərtlər 

özü  tamamilə  neytral  olar,  ya  da  inkiĢafın  gediĢinə  əks  təsir 

göstərə  bilər.  Senzitiv  dövrlər  bizim  təlimin  optimal  müd-

dətləri adlandırdığımız anlarla tam uyğyn gəlir”. Ona görə də 

Ģagirdlərlə  apardığımız  təlim  iĢini  onların  psixi  inkiĢaflarının 

“senzitiv” dövrlərinə uyğunlaĢdırmaq təlim prosesini optimal-

laĢdırmağın mühüm Ģərtlərindən biridir.