MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

Ümumi psixologiya.

 

Psixologiya

 

 

319 

319 

319 

319 

319 

319 

319 

319 

319 

olurlar.  Onlarda  yalnız  xoĢlarına  gələn  iĢlə  məĢğul  olmaq 

adəti hökm sürür. Ona görə də diqqəti cəmləĢdirmək, hafizəni 

gərginləĢdirmək,  fəal  Ģəkildə  fikirləĢmək  onlarda  narazılıq 

yaradır.  Bunun  əsasında  təlimdə  yaranan müvəffəqiyyətsizlik 

mənəvi konfliktin yaranmasına gətirib çıxarır. Bu da öz növ-

bəsində  təlimə  qarĢı  mənfi  münasibət  yaradır.  Belə  uĢaqların 

gələcək  planları  təlimlə  bağlı  olmur.  Onların  maraqları 

müxtəlif  olur  ki,  bunların  içərisində  idrak  maraqları  da 

mühüm yer tutur. 

Geridə qalan ikinci tip Ģagirdlər arasında da iki yarımtip 

müəyyənləĢdirmək mümkündür. 

Bunlardan  birinci  yarımtipə  özünün  təlimdəki  müvəf-

fəqiyyətsizliyini, 

kollektivdəki 

uğursuz 

vəziyyətini 

sinifdənkənar  əqli  fəaliyyətlə  əvəz  edən  Ģagirdləri  aid  etmək 

olar.  Onların  gələcək  haqqında  arzuları  məhz  sinifdənkənar 

məĢğuliyyətin həmin sahəsi ilə bağlı olur. Bu cür Ģagirdlərdə 

təlimin geniĢ sosial motivləri formalaĢmamıĢ olur. 

Ġkinci  yarımtipə  məxsus  olan  Ģagirdlərin  təlimdəki 

müvəffəqiyyətsizlikləri  onları  baĢqaları  ilə,  xüsusilə  məktəb-

dənkənar  qruplarla  əlaqəyə  girmək  üçün  yollar  axtarmağa 

yönəldir. Belə uĢaqlarda tez-tez mənfi sosial istiqamətə malik 

olan maraq və meyllər müĢahidə olunur. Bu Ģagirdlər çox vaxt 

Ģagird  mövqeyini  itirirlər.  Onlar  intizamı  kobudcasına 

pozurlar və müəllimlərin yanında etibarlarını itirirlər. 

Dərsdə  geridə  qalan  üçüncü  tip  Ģagirdlərin  xarak-

teristikasını vermək o qədər də çətin deyildir. Bu tipə aid olan 

Ģagirdlər bir növ birinci tip Ģagirdlərin zəif öyrənməyə qabillik 

xüsusiyyətini  və  ikinci  tip  Ģagirdlərin  asosial  istiqamətlərini 

özlərində əks etdirirlər. 

Geridə  qalma,  təlimdə  müvəffəqiyyətsizliyin  səbəb-

lərinin  və  onların  tiplərinin  təhlili  müəllim  üçün,  Ģübhəsiz, 

böyük əhəmiyyətə malikdir. Çünki bu zaman məktəbdə özünə 

yer  edən  bu  xəstəliyin  qarĢısını  almaq  və  aradan  qaldırmaq 

imkanı  yaranır.  Lakin  hələ  psixoloji  tədqiqatlar  həmin 

---