MahirəNərimanqızı

Mütləq və fərqləndirmə
həssaslığı 
duyğunun mütləq və fərqləndirmə 
həddləri 
ilə ölçülur. 
Duyğunun mütləq aşağı həddi zorla duyğu əmələ 
gətirə
 
bilən qıcıqlandırıcının ən
 
kiçik kəmiyyəti ilə müəyyən
 
edilir
. Bu kəmiyyət nə qədər kiçik olarsa həssaslıq bir o qədər 
yüksək olar. Bu, duyğunun mütləq həddi və həssaslıq arasında 
tərs mütənasib asılılıq olduğunu göstərir. Bunu riyazi olaraq 
belə ifadə etmək olar:
E = 1/p 
Burada
E
-mütləq həssaslıq, 
P
isə qıcıqlandırıcının 
mütləq hədd kəmiyyətidir. 
Duyğuların aĢağı həddi müvafiq analizatorun mütləq 
həssaslıq səviyyəsini müəyyən edir. Yəni
P
-nin kəmiyyəti nə 
qədər kiçik olarsa
 
E
-nin göstəricisi bir o qədər yüksək olar və 
ya əksinə. 
Mütləq həssaslığın aĢağı duyğu həddi ilə yanaĢı yuxarı 
duyğu həddi də vardır. Duyğu yaratmaqda davam edən ən 
yüksək qıcıq qüvvəsinə və ya kəmiyyətinə həssaslığın yüksək 
mütləq həddi deyilir. Məsələn, eĢitmə duyğusunda səs 

---

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya
34 
34 
dalğasının 20 hersə bərabər olan kəmiyyəti duyğunun aĢağı 
mütləq həddi hesab olunursa, 20 000 hersə bərabər kəmiyyəti 
bu duyğuda yuxarı mütləq hədd kimi qəbul olunmuĢdur. Həm 
aĢağı, həm də yuxarı hədd kəmiyyətləri insanın fəaliyyətinin 
xarakterindən, 
onun 
yaĢından, reseptorun funksional 
vəziyyətindən, qıcıqlanmanın qüvvəsindən və davamlılığından 
asılı olaraq dəyiĢilir.