MahirəNərimanqızı
Yüklə 6,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
- Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya 56 MüĢahidənin çətinliklərindən biri də bu və ya digər psixi hadisənin, davranıĢ tərzinin təzahürünü uzun müddət gözləmək lazım gəlməsi ilə baglıdır. Ona görə də psixologiyada ən çox əsas tədqiqat metodu kimi eksperimentdən istifadə olunur. Eksperiment müĢahidədən birinci növbədə onunla fərqlənir ki, bu zaman psixoloq psixi hadisələrin gediĢinə qarıĢır, tədqiqatın təĢkili üçün qarĢısına qoyduğu məqsədə müvafiq olaraq Ģərait yaradır. Bu, müĢahidə zamanı Ģəraitə tam nəzarət edə bilməməklə bağlı çətinliyi aradan qaldırır. Eksperimentin birinci növbədə iki növünü – təbii və laborator eksperiment növünü qeyd etmək olar. Təbii eksperiment rus psixoloqu A.F.Lazurski (1874- 1917) tərəfindən irəli sürülmüĢdür. Təbii eksperimentin məqsədi eksperiment zamanı psixi hadisələrin təzahürünə təsir göstərə biləcək amilləri aradan qaldırmaqdan ibarət olmuĢdur. Bu cür eksperiment təbii Ģəraitdə (təlim, əmək, oyun Ģəraitində) həyata keçirilir. Məsələn, hansı materialın Ģagirdlərin təfəkkürünün inkiĢafını yüksək inkiĢafetdirici təsir göstərdiyini aĢkara çıxarmaq üçün hazırlıq səviyyəsi eyni olan iki qrupdan birində (eksperimental qrup) təlim materialları problem situasiya yaratmaq əsasında, digərində (kontrol qrup) ənənəvi yolla öyrədilir. Hər iki qrupda Ģagirdlərə eyni müəllim dərs deyir və onlar bu iĢləri adi dərs kimi qəbul edirlər. Ona görə də heç bir həyəcan, qorxu hissi keçirmirlər. Sonra hər iki qrupda yoxlama sorğu iĢləri keçirilərək hansı qrupda üstünlük olduğu aĢkara çıxarılır. Laborator eksperimentə gəldikdə bu laboratoriya Ģəraitində, xüsusi cihazların köməyi ilə həyata keçirilir. Müasir dövrdə psixi hadisələrin təzahür xüsusiyyətlərini aĢkara çıxaran qurğular hazırlanmıĢdır ki, onların köməyi ilə tutarlı elmi nəticələr əldə etmək mümkündür. |