www.elmler.net -
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi Ümumi psixologiya. Psixologiya
58
tədqiqatçı öz suallarını tənzim etmək imkanına malik olur.
Lakin sorğunun bu variantının keçirilməsi üçün uzun vaxt və
tədqiqatçının xüsusi hazırlığı tələb olunur. Belə ki, cavabların
obyektivlik dərəcəsi çox vaxt tədqiqatçının özünün davranıĢ və
Ģəxsi xüsusiyyətlərindən asılı olur.
Yazılı sorğu daha çox adamı əhatə etməyə və buna
nisbətən az vaxt sərf etməyə imkan verir. Bu cür sorğunun
daha geniĢ yayılmıĢ forması anketlərdir. Lakin yazılı sorğunun
qüsurlu cəhəti ondan ibarətdir ki, bu zaman yoxlananın suallara
reaksiyasını görmək mümkün deyildir.
Sərbəst sorğu bir növ Ģifahi və yazılı sorğunun müxtəlif
variantlarıdır. Lakin bunu fərqləndirən cəhət ondan ibarətdir ki,
veriləcək suallar əvvəlcədən müəyyənləĢdirilmir. Bu cür sorğu
zamanı tədqiqatın taktika və məzmununu asanlıqla dəyiĢdirmək
mümkündür. Bu isə yoxlananlardan müxtəlif məlumatları əldə
etməyə imkan verir.
Psixologiyada
yardımçı
metod
kimi
fəaliyyət metodlarının təhlilindən də istifadə olunur. Fəaliyyət məhsulu
kimi Ģagirdlərin icra etdikləri yazı iĢlərini, onların bədii
yaradıcılıq məhsullarını: yazdıqları Ģer və hekayələri, əl
iĢlərini, çəkdikləri rəsmləri və s. aid etmək olar. Belə ki,
Ģagirdlərin yazı iĢlərini yoxlamaq və təhlil etməklə onlarda yazı
vərdiĢlərinin
inkiĢaf
xüsusiyyətlərini,
digər
fəaliyyət
məhsullarını təhlil etməklə həmin sahədə bacarıq və
qabiliyyətlərinin xüsusiyyətlərin aĢkara çıxarmaq mümkündür.
Fəaliyyət məhsullarının təhlili daha çox yoxlananı əhatə
etməyə imkan verir.
Müasir psixologiyada
psixodiaqnostik metodlardan da
istifadə olunur. Bunlardan ən geniĢ Ģəkildə tətbiq olunanı
testlərdir . Test qısa müddətli standartlaĢdırılmıĢ psixoloji
sınaqdır. Testin köməyi ilə insanın psixologiyası və