MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya 
59 
davranıĢının kəmiyyət və keyfiyyətcə dəqiq qiymətləndirilməsi 
bir sıra əvvəlcədən verilmiĢ standartlara – test normalarına nə 
dərəcədə uyğun olmasının müqayisəsi əsasında həyata keçirilir. 
Testlərin müxtəlif növləri vardır. Onlardan ən geniĢ 
yayılanları aĢağıdakılardır: 
müvəffəqiyyət testləri, intellekt 
testləri, kreativ testlər, şəxsiyyət testləri, proyektiv testlər
və.s. 
Müvəffəqiyyət testlərinin
köməyi ilə yoxlananların 
konkret bilik bacarıq və vərdiĢlərə yiyələnmə dərəcəsi aĢkara 
çıxarılır.
 
İntellekt testləri
yoxlananların əqli inkiĢaf səviyyəsini 
aĢkara çıxarmağa xidmət edir. Ġntellekt testləri haqqında ilk 
fikir F.Qalton (1822-1911) tərəfindən irəli sürülmüĢdür. 
Sonralar fransız psixoloqu A.Bine ilk psixoloji testləri 
yaratmıĢdır(1905-ci il). «Əqli yaĢ » anlayıĢından istifadə edən 
alman psixoloqu V.ġtern əqli koeffisenti (ĠQ) aĢığıdakı 
formulla ölçməyi müəyyənləĢdirmiĢdir: 
100


йаш
хроноложи
йаш
ягли
IQ
Hal – hazırda psixodiaqnostik tədqiqatlarda D.Vekslerin 
Ģkalasından, «proqressiv Raven matrisasından», R.Amtxauerin 
əqlin (intellektin) strukturu testindən, Q.Y.Ayzenqin «öz 
qabiliyyətlərinizi 
yoxlayın», 
«özünüzün 
əqli 
inkiĢaf 
koeffisentinizi yoxlayın» və s. geniĢ istifadə olunur. 
Ġntellekt testlərindən fərqli olan 
xüsusi qabiliyyət
testlərindən də istifadə olunur. Bu cür testlərin köməyi ilə 
insanların nə kimi xüsusi qabiliyyətlərə (musiqi, riyazi, texniki 
və s.) malik olduqları aĢkara çıxarılır. 
Kreativ testlər
insanlarda yaradıcılıq qabiliyyətlərini 

---