MahirəNərimanqızı

www.elmler.net
 - 
Virtual İnternet Resurs Mərkəzi
 
Ümumi psixologiya. Psixologiya
308 
308 
tərbiyəedici təlim. 
Təlim problemi yalnız nəzəri problem olaraq qala 
bilməz. Həmin problemin aĢkara çıxarılmıĢ qanunauyğun-
luqları təcrübəyə, məktəb həyatına tətbiq olunmazsa və həmin 
sahədə öz səmərəsini göstərməzsə, onun əhəmiyyətindən də 
danıĢmağa dəyməz. Məhz buna görə də təlim və onun 
keyfiyyətini idarə etmək mühüm tədbiqi problem kimi 
pedaqoji psixologiyanın qarĢısında durur. Təlimin forma və 
metodlarından istifadəni, təlim prosesində Ģagirdlərin inkiĢa-
fının psixoloji xüsusiyyətlərini öyrənmək bu sahədə müəllimi 
zəruri biliklərlə silahlandırmaq deməkdir. Müasir dərsə 
verilən psixoloji tələblərin aĢkara çıxarılması bu baxımdan 
xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. 
 
Təlimin mahiyyəti və qanunauyğunluqları.
Təlim 
insanın əsas fəaliyyət növlərindən biridir. Məktəb yaĢı 
dövründə isə həmin fəaliyyət məktəblilərin aparıcı 
fəaliyyətinə çevrilir. Onun köməyi ilə Ģagirdlər müəyyən 
məlumatları, hərəkətləri və davranıĢ formalarını mənim-
səyirlər. Oyundan fərqli olaraq burada subyekt öyrənmə 
məqsədi güdür, ona məlum olmayan məlumatları əldə etməyə, 
bu və ya digər hərəkətlərə, davranıĢ tərzlərinə yiyələnməyə 
çalıĢır. Bu iĢ kor-korana deyil, Ģüurlu, planlı Ģəkildə həyata 
keçirilir. Məhz buna görə də təlim prosesində aĢağıdakı 
məqsədlərə nail olma baĢ verir: 
a) hər hansı bir fəaliyyət növünün müvəffəqiyyətlə 
təĢkil edilməsi üçün lazım olan gerçəkliyin zəruri xassələri 
haqqında məlumatın mənimsənilməsi; b) həmin fəaliyyət 
növlərini təĢkil edən yolların və əməliyyatların mənim-
sənilməsi; v) qarĢıda duran məsələnin həllində lazım olan 
yolları və əməliyyatları düzgün seçmək və onlara nəzarət et-
mək üçün qeyd olunan məlumatlardan istifadə qaydalarını 
mənimsəmək. Birinci halda biliklərin, ikinci halda vərdiĢlərin, 
üçüncü halda isə bacarıqların yaranması baĢ verir. 
Buradan isə aydın olur ki, təlim o zaman mümkündür ki, 
müəyyən bilik, vərdiĢ və bacarığa yiyələnmək üçün insanın 

---