MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cəlil Məm- mədquluzadə
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
286 286 marksist-leninçi Ruhulla Axundov da hesab edirdi ki, ideoloji sahədə zəif cəhətlərdən biri din əleyhinə təbliğatın yaxşı aparılmaması və İslamın tam ifşa olunmamasıdır. Ona görə, bu cəhətdən din əleyhinə Azərbaycanda fəlsəfə sahəsində isə daha çox iş görülə bilər: «Məgər bizim üçün eyib deyilmi ki, bu vaxtadək biz islam dinini ifşa etmək üçün heç bir iş görməmişik və ümumiyyətlə dünya ədəbiyyatında bu məsələyə dair heç bir şey görünmür» [20, 181]. R.Axundova görə, Azərbaycan ədəbiyyatında İslam dini barəsində yalnız bir neçə başdansovdu yazı vardır ki, bununla kifayətlənmək olmaz: «Odur ki, bizim ən birinci vəzifəmiz nəzəri cəbhədə amansız mübarizə aparmaqdan ibarətdir. Bu vəzifə xüsusilə Azərbaycan kommunistlərinin üzərinə düşür. Onlar İslam dinini lap tarixi rüşeymindən, lap təməlindən ifşa etməlidirlər, misli görünməmiş bir şəkildə ifşa etməlidirlər» [20, 181]. 1920-1940-cu illərdə fəlsəfədə idealizm, o cümlədən din məsələsinə marksizm fəlsəfəsi, dialektik materializm mövqeyindən yanaşan ziyalılar C.Nağıyev, M.Hüseynov, Ə.Kazımov, M.Quliyev, Q.Musabəyov və başqaları da S.Ağamalıoğlu, R.Axundov kimi, idealizmin tərkib hissəsi kimi gördükləri İslam dinini tənqid etmişlər [256, 14]. Bu dövrdə sırf marksizm-leninzm fəlsəfəsi ilə məşğul olan partiya və dövlət xadimləri ilə yanaşı, bir sıra tanınmış Azərbaycan mütəfəkkirləri də İslama münasibətdə radikallığı ilə fərqlənmişlər. Məsələn, hələ, çar Rusiyası dövründə İslama münasibətdə müəyyən qədər ifratçılığı ilə seçilən Cəlil Məm-
qarşısına əsas məqsəd kimi yalnız dini mövhumatın, dini xurafatın deyil, bütövlükdə «din, məzhəb, şəriət, etiqad, iman, cənnət, cəhənnəm, müctəhid, molla, keşiş, xaxam, mürid, habelə |