MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
34 34 Azərbaycan milli ideologiyası probleminin mahiyyət- ini dərindən başa düşmək üçün, öncə milli ideya və milli ideologiya məsələsinə aydınlıq gətirməyə çalışmışıq. Çünki hər bir millətin varlığı ilk növbədə, milli ideya və yaxud da milli ideyalarla bağlıdır. Məhz bir və yaxud bir neçə ideyanın sonucu olaraq milli ideologiya yaranır. Ümumiyyətlə, millətin həyatında yalnız bir ideyanın olması və onun əsasında milli ideologiyanın təşəkkül tapması çətindir. Burada ən yaxşı halda hansısa milli ideyanın aparıcı rolundan bəhs oluna bilər. Yəni istənilən halda, milli ideologiyanın tərkibinə bir neçə ideya daxil olur. Ancaq burada diqqət yetirləcək əsas məsələ ondan ibarətdir ki, birincisi, hər hansı millət üçün hansı ideyalar önəmlidir. Yəni bir millət hansı bir neçə ideyanı milli ideologiyanın tərkib hisəssinə qəbul edir. İkincisi isə, həmin ideyalar arasından hansı milli ideya aparıcı mövqeyə malik olur. O da istisna deyil ki, zaman-zaman milli ideologiyanın tərkibinə ya kənardan, ya da cəmiyyətin öz daxilindən yeni ideyalar daxil olsun. Çünki ideologiya ideya, yaxud ideyalar haqqında təlim olduğuna görə, hər hansı millət müəyyən zaman kəsiklərində yeni ideya ilə üzbəüz qala bilər. Bu zaman yeni ideya və yaxud ideyaların mövcud ideyaların üstündən ya bir dəfəlik xətt çəkməklə (zorakılıqla), ya da müxtəlif üsullarla onları kölgədə qoymaqla cəmiyyətin şüurunda özünə yer tapması da mümkündür. Bu cür hallar ayrı-ayrı millətlərin taleyində dəfələrlə baş vermişdir. Bununla qarşılaşan millətlər yeni ideyalarla mövcud ideyalar arasında ya uzlaşdırma tapmağa çalışmış, ya yeni ideyanı qəbul etməmiş, ya da onun qarşısında məğlub duruma düşmüşlər. Məsələn, ruslar onlara kənardan daxil olan marksizmi rus milli ideyasının bir forması
|