MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Məhəmməd Gəngərli
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
334 334 vəsiyyətini yerinə yetirmək üçün yeni müstəmləkə torpaqları əldə etməyə çalışmışdır: «Vaxtilə Məhəmməd Əmin Rəsulzadələrin, Mustafa Çokayların, Ayaz İshaklərin, Çələbi Cahan və Cəfər Seyil Əhməd Krımlıların, Məhəmməd Əmin Buğraların və digər əsir Türk elləri fikir və elm adamlarının xəbərdarlıqlarına qulaq asan hürr dünya ölkələri, indi də Soljentsınların, Saxarovların Qızıl Rus imperializminin bu dırmanmasının Batı-Qərb mədəniyyətinin yıxılışı olacağı əmr- lərini görməməzliyə vura bilməzlər» [238 a , 173].
Bu dövrdə Azərbaycan Milli Mərkəzinin və Azərbaycan Kültür Dərnəyinin fəal üzvlərindən olan Məhəmməd Gəngərli (1914-2006) bir çox məqalələrində SSRİ rejiminin mahiyyətini açmağa çalışmışdır. O, «Xaincəsinə boğulan bir səs» məqaləsində yazırdı ki, Azərbaycan türkləri tarix boyunca hürr və müstəqil yaşamağa alışmış bir millətdir. Onun milli varlığının ana prinsipi isə hər zaman azlıq təşkil edən etnoslara deyil, bilavasitə onların haqq və hüququnu çeynəməyə yönələn yırtıcı ruhlu müstəmləkəçilərə qarşı yönəlmişdir. Gəngərli hesab edirdi ki, 1920-ci ilin 27 aprelində Azərbaycan türklərinin Hürriyyət, İstiqlal və Milli hakimiyyət səsi xaincəsinə boğulmuşdu: «Azəri türklərinin bütün təbii zənginliklərinə, şəxsi mülklərinə milli sərvətlərinə, kültür, sənət, tarix və ədəbiyyatına yabançı bir elin qonduğu, tarixi milli abidələrin, mədrəsələrin, camelərin və dini ziyarətgahların yıxıldığı, türkcə tədrisatın ruscaya çevrildiyi, Türk böyükləri, şairləri yerinə rusların öyrədildiyi, Azəri münəv- vərlərinin çeşidli bəhanələrlə topdan Sibir əsir düşərgələrinə sürüldüyü və kəndlilərin dövlət hesabına səhərdən axşama qədər qədər çalışmaya məcbur edildiyi milli, dini ənənələrin, örf və gələnəklərin ruslaşdırıldığı bir gün» [229, 157]. |