MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

            Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 

465 

bunun  fonunda  türkçülüyün  tamamilə  arxa  plana  çəkilməsi, 

yaxud  da  şovinizm  adı  verilərək  dövlətçiliyə  təhlükə  kimi 

qiymətləndirilməsi kökündən yanlışdır. 

Çox  təəssüflər  olsun  ki,  bəzi  Azərbaycan  alimləri 

(Ə.Daşdəmirov,  Z.Quluzadə  və  b.)  bunu,  yəni  türkçülüyün 

Azərbaycan  dövlətçiliyinin  tarixində  mühüm  rol  oynamasını 

qəbul  etmələrinə  baxmayaraq,  fikrimizcə,  yenə  də  subyektiv 

yanaşamlardan  çıxış  edirlər.  Məsələn,  Azərbaycan  filosofu, 

əməkdar  elm  xadimi  Zümrüd  Quluzadənin  fikrincə, 

«Azərbaycan  ideologiyası»nın  yaranmasında  qafqazdilli, 

türkdilli və farsdilli etnoslardan təşəkkül tapan Azərbaycan xalqı 

mühüm  rol  oynamışdır  [282,  55-56].  Hətta,  Azərbaycan 

tarixçiləri  Fəridə  Məmmədova  və  İqrar  Əliyev  Azərbaycan 

xalqının formalaşmasında əsas rolun türklərə deyil, uyğun olaraq 

qafqazdilli  və  irandilli  etnoslara  məxsus  olduğunu  iddia  edirlər  

[283, 719].  

Fikrimizcə,  Azərbaycanın  çoxetnoslu  dövlət  (irandilli, 

qafqazdilli, 

türkdilli)  olması  ilə  bağlıı  məsələdə  də 

dəqiqləşdirmələr  aparmağa  ciddi  ehtiyac  var.  Əvvəlla, 

«çoxetnoslu» anlayışı dedikdə nə nəzərdə tutulur, buna aydınlıq 

gətirmək  lazımdır.  Doğrudur,  Azərbaycanda  türklərlə  yanaşı, 

türk  olmayan  etnik  qruplar  da  var,  artıq  neçə  əsrlərdir  birgə 

yaşayırlar.  Biz  etnik  mənşəyi  tarix  elmində  mübahisə  obyekti 

olan  ancaq  bizim  tərəfimizdən  də  türk  hesab  olunan  xalqları 

(mannalılıar, albanlar və b.) nəzərə almadan belə deyə bilərik ki, 

ən  azı  2500  ilə  yaxındır  türklər  Azərbaycanda  say  çoxluğu  və 

dövlət yaratmaq məsələsində həmişə əsas millət olmuşlar. Bunu, 

Dədə  Qorqud  boylarından  tutmuş  bir  çox  yerli  və  xarici 

mənbələr  də  təsdiq  edirlər.  Məsələn,  7-ci  əsr  ərəb  mənbəsində 

Azərbaycanın  bir  türk  olması  və  qədimdən  burda  türklərin 

---