MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
320 320 ilə Sovet arasında sənələrcə davam edən və hələ də bir cürə həll edilməyən iqtsadi ixtilaflarla ticarət mübarizələrinə şahid olmazdıq» [187, 74-75]. M.Ə.Rəsulzadə kommunizmə və faşizmə qarşı qoyduğu
kökü Azərbaycan Cümhuriyyəti dövrünə gedib çıxır. Hələ, «Əsrimizin Siyavuşu» əsərində Rəsulzadə milli-dini dəyərlərlə liberalizmin ortaq nöqtələrinin tapılmasının zəruriliyindən bəhs etmişdir. Bununla da həmin kitabında milli təsanüd ideyasına ötəri şəkildə toxunan mühacirət dövründə bu məsələyə əsaslı şəkildə yanaşmışdır. O, «Milli mücadilədə sosial şüarlar» məqaləsində yazırdı ki, indi başlıca problem «milli dava və sosial məsələ»yə aydınlıq gətirməkdir: «Bir kərə «millət»in özü ictimai, yəni sosial bir anlamdır. Milli dava dəxi, əhatəli və ötkün bir baxışla, sosial bir davadır. Bir millət nə zaman müstəqil olur və bu istiqlalı nə üçün istəyir? Bu suallara cavab aradığımız zaman milli istiqlal davası ilə sosial məsələlər arasında ayrılıq deyil, dərin bir bağlılıq olduğunu görürük. Bir millətin dışarıya qarşı həqiqi istiqlalı, içəridəki milli hakimiyyətinin həqiqiliyi ilə mütənasibdir. Dövlətlər arasındakı «milli istiqlal» anlamının bir dövlət içindəki qarşılığı, «milli hakimiyyət» sözündəki mənadır» [181, 58-59]. Onun fikrincə, hürriyyət, milliyyət və istiqlal kimi mücərrəd siyasi şüarlar, münəvvər kütləyə xitab edən və onları inqilablaşdıran anlamlardır. Çünki geniş xalq təbəqələrini ayaqlandırmaq üçün, sadə şüarlar kafi deyildir. Onlar hərəkətə keçmək üçün, daha maddi və daha aydın şüarlar istər. Bu mənada, bolşeviklərdən fərqli olaraq İtaliyada Mussolin, Almaniyada isə Hitler sosial şüarlardan milli mənfəətlər üçün |