MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 387
bunlar, hələ vətəndaş cəmiyyəti demək deyildir. Bu baxımdan demokratiya, vətəndaş cəmiyyəti nəzəriyyələriylə, onlara aid müddəalarla bir toplumun gerçək həyatı, milli özünəməxsus- luqları arasında dərhal bərabərlik işarəsi qoymaq yanlışdır. Çünki milli şüuru normal səviyyədə formalaşmayan bir cəmiyyətdə kənar ideyalarla bağlı mövcud olan təsəvvürlərin özü də yarımçıq olur. Bu yarımçıqlıqlar insanların ictimai şüurunda natamamlıq kompleksi yaradır. Hər halda, Azərbaycan cəmiyyətinin ictimai şüurunda yarımçıq demo- kratiya, yarımçıq kommunizm (sostal-demokratiya), yarımçıq liberalizm, yarımçıq vətəndaş cəmiyyəti, yarımçıq islamçılıq, yarımçıq türkçülük, yarmıçıq azərbaycançılıq hakimdir. Yəni bizdə bütün bunların hamısından var, ancaq yarımçıq formada. Bütün bu yarımçıqlıqlar isə Azərbaycan cəmiyyətində milli şüurun formalaşmasına imkan vermir. Yaxın iki əsr ərzində milli yaddaşı dolaşdırılan bir cəmiyyətin bunu həll etmədən hər hansı bir yeni ictimai-iqtisadi formasiyaya, o cümlədən vətəndaş cəmiyyətinə transformasiya olması mümkün deyildir. Öncə milli yaddaş şüuru bərpa olunmalı, daha sonra hansısa yeni bir modelin tətbiqinə cəhd göstərilməlidir. Əgər milli yaddaş şüuru bərpa olunmadan cəmiyyətə yeni bir model təklif olunarsa, cəmiyyətin müxtəlif təbəqələri ona fərqli təpkilər verəcəklər. Bu mənada, hazırda demokratiya, vətəndaş cəmiyyəti, hüquqi dövlət quruculuğu adı altında həyata keçirlən islahatlar toplumun ayrı-ayrı təbəqələri birmənalı qarşılamırlar. Doğrudur, ümumilikdə bu islahatların əleyhinə heç kim çıxmır və bunların əleyhinə çıxmağın özü də mənasız bir addım olardı. Ancaq bu zahirən belədir. Çünki bir tərəfdən milli şüur yaddaşı bərpa olunmayan, digər tərəfdən vətəndaş |