MahirəNərimanqızı

www.elmler.net

 - 

Virtual İnternet R

esurs M

ərkəzi

 

            Faiq Ələkbərov              Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə) 

389 

uyğunlaşsın,  ancaq  dini  kimliklə  yox.  Əlbəttə,  bu  əksinə  də 

ola bilər. 

Çağdaş  dövrdə  «üçlük»  və  vətəndaş  cəmiyyəti.  Bu 

baxımdan  hazırda  «üçlüyü»ün  kölgədə  qalması  deyil,  əksinə 

önə  çəkilməsi  qəbuledilən  variant  olardı.  Fikrimizcə,  20-ci 

əsrin  əvvəllərində  qloballaşma  nümunəsi  olan  sosial-

demokratizmlə  «üçlük»  arasında  gedən  mübarizədə  sonuncu-

nun  qalib  çıxması  bunun  bariz  nümunəsidir.  Doğrudur,  «üç-

lüy»ün «rus marksizmi» üzərində qələbəsi çox çəkmədi, bir az 

sonra rus və rusyönlü sosial-demokratlar Azərbaycanda hökm-

ran  oldular.  Onlar  da  beynəlmiləlçilik  adı  altında  «rus  kom-

munizmi»ni  təbliğ  edirdilər.  Ancaq  «üçlük»dən  fərqli  olaraq 

rus sosial-demokrtalarının qalibiyyəti zorakılığa və saxta bey-

nəlmiləlçiliyə  əsaslandığı  üçün  onun  perspektivi  yox  idi. 

Məhz  marksizmin  rus  variantı  olan  bolşevizmin  zorakılığa 

arxalanmasının nəticəsi  idi  ki,  sonda məhv oldu. Bununla da, 

20-ci əsrin sonlarında yenidən milli ideyalara üz tutuldu. Milli 

ideyalar  olmadan  bir  millətin  var  ola  bilməyəcəyi  qənəatinə 

gəlindi.  

Sadəcə,  burada  yeni  problemlər  ortaya  çıxdı.  Bu  da 

ondan  ibarət  idi  ki,  millətin  milli  şüuru  formalaşmadan 

populist  və  məntiqdənkənar  şüarlarla  nəyisə  əldə  etmək 

çətindir. Müstəqilliyimizin bərpasının ilk dövrlərində populist 

və  məntiqdənkənar  şüuarlardan  uzağa  gedə,  yəni  milli  şüuru 

formalaşdıracaq  «üçlüy»ü  doğru  şəkildə  cəmiyyətə  çatdıra 

bilmədiyimiz  üçün,  yenidən  milli  ideyaların,  yoxsa 

beynəlmiləl  ideyaların  vacibliyi  məsələsi  gündəmə  gəldi.  Bu 

günə  qədər  də  həmin  mübahisələr  və  diskusiyalar  davam 

etməkdədir. 

---