MahirəNərimanqızı
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
www.elmler.net
-
Virtual İnternet R esurs M ərkəzi
Faiq Ələkbərov Milli ideologiya probleminə tarixi-fəlsəfi baxış (II hissə)
446 446 da nəzərə almaqla, hazırda Azərbaycan milli ideologiyasının müəyyənləşməsi ilə bağlı irəli sürülən mülahizələrin daha çox azərbaycançılıq, türkçülük və modernləşmək ətrafında getməsi başa düşüləndir. Ancaq hesab edirik ki, artıq milli özünəməxsusluq, yaxud da milli mentalitetlə izah olunan «keçid dövrü» məsələsinə nöqtə qoyulmalıdır. Bu baxımdan Azərbaycan filosofu Həsən Quliyev doğru hesab edirdi ki, azərbaycanlılar keçmişə münasibətdə nə qədər milli mentalitetdən çıxış edirsə, bu yeniləşməyə və tərəqqiyə münasibətdə əngələ çevrilməməlidir; artıq keçid dövründə baş verən yeniləşmə mentalitetlə uzlaşdırılmalıdır [268, 120]. Deməli, burada bir ideyanın digərindən üstünlüyündən deyil, uzlaşdırılmasından getməlidir. Çünki ideyaları yaşadan və inkişafına səbəb olan zorakı üstünlük deyil, onlar arasında mümkün qədər bərabərliyin qorunub saxlanılmasıdır. Xüsusilə o mənada ki, müəyyən bir dövrdə hər hansı ideya daha cəlbedici görünə bilər. Ancaq bu zaman həmin ideyanın cəlbediciliyinin şişirdilməsindən, ifratlaşdırılmasından yan keçərək digər ideyalarla sintezin yaradılması daha çox vacibdir. Bu mənada, hazırda daha çox cəlbedici görünən azərbaycançılıqla digər ideyalar (türkçülük, islamçılıq, müasirlik, modernləşmək) arasında da üzvi əlaqələr qorunub saxlanılmalıdır. Çünki azərbaycançılıq həmin ideyalar, xüsusilə türkçülük olmadan uzun ömürlü ola bilməz. Ən azı ona görə ki, milli və müstəqil Azərbaycan ideyasını M.Ə.Rəsulzadə, N.Yusifbəyli və başqaları ilk növbədə, türkçülük əsasında irəli sürmüşlər. Azərbaycan milli ideyasınının məhz türkçülük ideyası əsasında yaranmasının bariz nümunəsi idi ki, bu dövlət dili və dövlət bayrağında da öz əksini tapmışdı. Yəni biz bu gün nə qədər əksəriyyətlə «sovet dövrünün insanı» olmağımızı, qloballaşma zamanında yaşamağımızı, |