Mahsulotlarini yetishtirish, qayta ishlash

Sutga issiqlik berish
Amaliyotda va ishlab chiqarishda issiqlik ta’sirida 
sutga dastlabki ishlov berish turli usul (rejim)larda olib 
boriladi. Ular asosan quyidagilardan iborat 
(8-jadval).
8-jadval
Sutga issiqlik yordamida ishlov berish
Ishlov berish tu rla ri
Ishlov rejimi
Qo‘llanilishi
°C
Davom
etishi
Pasterlash:
1. Uzoq muddatli, 
pastroq haroratda
62-65
30 min.
X o'jalik ehtiyoji va 
oziq sifatida
2. Qisqa muddatli, 
yuqori haroratda
72-76
15-20
min.
Sut mahsuloti 
uchun
3. Yuqori haroratda, 
bir zumda
85-95
2 sekund
Sarig* yog‘ va 
pishloq uchun
4. Yuqori haroratda, 
uzoq muddatda
70-80
30 min.
Kasal sigir b o is a
130
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

5. Yuqori haroratda, 
uzoq muddatda
95-97
10 min.
Qatiq, kefir va 
smetana uchun
6. 0 ‘ta yuqori 
haroratda
135-150
1-2 sek.
Sut mahsuloti 
uchun
Sterlash:
1. Uzoq muddatli
115-120
1-2 min.
Oddiy va 
quyiltirilgan sut 
uchun
2. Qisqa muddatli
125-145
1-10 sek.
Sigirlarda kasallik 
bo‘lsa, xo‘jalik 
ehtiyoji uchun
Qaynatish
100,2
Har xil
Sutga issiqlik yordamida ishlov berish borasida 
sanoatimiz tomonidan turli xilda asbob-uskunalar ishlab 
chiqarilmoqda. Hozirgi qadar ko‘plab fermalarda sut- 
ni uzoq muddatli pasterlash (sump)ga moslashtirilgan 
turli hajmli vannalardan foydalanib kelinmoqda. U 
asosan suv bug‘i bilan ishlagani uchun ichki qismida 
bir qancha temir kanalchalarga ega bo‘lgani holda sutni 
90-96°C gacha isita oladi.
Bundan tashqari, plastinkali va nayli pasterlash 
apparatlaridan ham foydalanib kelinmoqda. Undagi 
sut issiqlik almashinuvi natijasida pasterlanadi. Agar 
sutni sterlash talab etilsa, avval u 75°C gacha isitiladi 
va 140°C da bir zum issiqlik beriladi, so‘ng 4 sekund 
davomida yuqori bosimda ishlov berilib, tayyor holiga 
keltiriladi.
Hozirgi vaqtda komplekslarda va yirik sutchilik 
fermalarida «OPU-ZM», «OPF-1-20», «OPF-1-300» 
va «OP2-F-l» markali ko‘p maqsadli sovutuvchi- 
pasterlovchi qurilmalardan foydalanib kelinmoqda. Bu 
qurilmalar bir vaqtning o ‘zida avtomatik usulda sutni 
ham pasterlaydi, ham sovutib beradi. Ulaming texnik 
ko‘rsatgichlari quyidagilardan iborat 
(9-jadval).
131
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Pasterlash apparatlariga har 7-10 soat ishlatilganidan 
so‘ng, sanitarlik ishlov beriladi. Ular yuviladi va de- 
zinfeksiya qilinadi. Shuningdek, shlanglar yordamida 
ichki qismidagi sut qoldiqlari ham tozalanadi. Bu- 
ning uchun ishqoriy natriyning 0,7-1,5% li qizdirilgan 
eritmasidan ham foydalaniladi. Bunday tadbirlami olib 
borishda ko‘zga maxsus ko‘zoynak taqiladi va barcha 
ehtiyotkorlik tadbirlari amalga oshiriladi.