Maktab amaliyotchi psixologlari uchun psixologik xizmatdan innovatsion

Amaliyotchi psixologning kasb etikasi 
Amaliyotchi psixolog umumiy o’rta ta’lim muassasasi o’quvchilari, 
o’qituvchilari, rahbariyat oldida o’ta mas’uliyatliligi bilan ajralib turishi lozim. U 
jamoaning psixologik muhitini nazorat qilib turishi, jamoa a’zolari o’rtasidagi 
kelishmovchiliklarni bartaraf qilishi, o’quvchilarda muomala madaniyatini 
shakllantirishi, ularning psixologik xususiyatlarini rivojlanitirib borishi kerak.
Psixologning vazifasi o’quvchilarning dunyoqarashlarini kengaytirishi, 
bilimlar, ko’nikmalarni shakllantirishdan iborat. Psixolog o’quvchi shaxsini 
hurmat qilishi, kasbiy faoliyatida halollik namoyon qilishga va unga bildirilgan 
ishonchni oqlashga majbur. Psixologning kasbiy faoliyati o’z sohasida o’ta 
bilimdon bo’lishni talab qiladi. Sohasining eng so’nggi yutuqlaridan xabardor 
bo’lishi shart. Psixolog o’z ishida sinab ko’rgan ilmiy metodlarni qo’llashi lozim.
Psixologning o’quvchilar va o’qituvchilar, boshqa kasb vakillari bilan 
munosabatlari 
1. O’zaro ishonchli munosabatlar. Psixologning o’quvchilar va o’qituvchilar 
bilan o’zaro munosabatlari bir-biriga to’la ishonch o’rnatilishi zarurati tufayli 
alohida xarakterga ega. Psixolog o’zaro ishonch yo’qolgan taqdirda kasbiy 
majburiyatni to’xtatish huquqiga ega. 
2. Aniqlik kiritish majburiyati. Psixolog o’quvchilar va o’qituvchilarni har 
bir muhim qadam yoki o’rganish xarakteri haqida xabardor qilishi shart. 
3. Xolislikni saqlash. Psixolog o’z o’quvchilari bilan har qanday shaxsiy 
munosabatlarga kirishishdan saqlanishi lozim. 
4. Individual maslahat olish huquqi. O’quvchilar va o’qituvchilar 
psixologning maslahatini olishda uchinchi shaxsning ishtirok etishini rad qilish 
huquqiga ega. 
5. Psixologning alohida majburiyatlari. Psixolog o’quvchilarni o’rganish 
jarayonida ularning shaxsini hurmat qilishi, dildan suhbatlasha olishi, o’quvchilar 
va o’qituvchilarni vaqti – vaqti bilan psixologik testlardan o’tkazib turishi, 
jamoada 
o’tkaziladigan barcha tadbirlarda faol ishtirok etishi, ruhiy 
zo’riqishlarning oldini olishi, yig’ilishlarda jamoa a’zolari va o’quvchilarning 
psixologik holatlari, kasbga qiziqishlari darajasi to’g’risida axborot berib borishi 

---

11 
lozim. 
6. Boshqa kasb vakillariga munosabat xulqi. Boshqa kasb vakillariga, ya’ni 
fan o’qituvchilariga bo’lgan munosabatida toqat bilan yordam berishga tayyorlik, 
xolislik namoyon qilishi kerak. O’qituvchilarni ishga qabul qilishda o’z 
munosabatini bildirishi, pedagogik qobiliyatini, tashkilotchilik faoliyatini 
aniqlovchi psixologik testlardan o’tkazish haqida rahbariyatga takliflar berish. 
Ta’lim sifatini yaxshilash, o’qituvchi va o’quvchilar o’rtasidagi 
munosabatlarni, jamoadagi muhitni yaxshilash, o’quvchilarni kasbga bo’lgan 
qiziqishlarini aniqlash va rivojlantirish, iqtidorli o’quvchilarni aniqlash maqsadida 
o’tkaziladigan psixologik testlar va metodikalarni qo’llashni oldindan xabar berishi 
lozim. Bunda tekshiriluvchilarning xotirjamligi, bardamligini ta’minlash uchun 
hamma xavfsizlik choralarini ko’rish lozim. Tushuntirish ishlari eksperiment 
tugagandan keyin amalga oshirilishi mumkin. 
Psixologlar ish faoliyatlarida quyidagilarga e’tiborni qaratishlari maqsadga 
muvofiq: 
1.
Psixolog hal qiladigan masalalarga faqat psixologik usullar bilan yechilishi 
mumkin bo’lgan mehnat sharoiti, ijtimoiy munosabatlar va o’quvchilar, pedagog 
xodimlarning kasbiy faoliyati bilan bog’liq muammolar kiradi. 
2.
Psixologning maqsadi umumiy o’rta ta’lim muassasasida o’quvchilar, 
o’qituvchilar uchun qulay psixologik muhitni yaratishdan iborat. Ya’ni 
o’quvchilar, o’qituvchilar bilan ma’muriyat o’rtasidagi ziddiyatli holatlarda 
umumiy manfaatlar bilan shaxsiy manfaat o’rtasidagi muvozanatni saqlashi lozim. 
Psixologning vazifasi ta’lim muassasasidagi o’qish, mehnat, ijodiy samarali 
bo’lishi uchun imkoni bo’lgan hamma narsani qilishdan iborat. 
3.
Psixologning asosiy majburiyati jamoaga amaliy yordam ko’rsatishdir. SHu 
maqsad yo’lida u paydo bo’ladigan muammolarni eng yaxshi ko’rinishda hal 
qilishga imkon beradigan ma’muriyat va boshqa fan o’qituvchilari bilan hamkorlik 
qilishi lozim.
4.
Psixologlar o’quvchilar va o’qituvchilarda test o’tkazishdan avval ularga 
natijalar ta’lim muassasasi rahbariyatiga xabar qilinishini aytishlari shart. Yangi 
xodimlarni ishga qabul qilishda, o’quvchilarni o’qishga qabul qilishda kasbga 
layoqatliligini, qiziqishlarini tekshirishda maqsadini aytib roziliklarini olishi kerak. 
5.
Ta’lim muassasasi yangi qabul qilinayotgan xodim va o’quvchini kasbiy 
layoqatliligi bo’yicha yo’llaganda psixolog o’z faoliyatini sidqidildan bajarishi 
lozim. 
6.
Psixolog testlar va tadqiqot materiallarini boshqa kishilar qo’liga tushib 
qolmasligiga mas’ul.