Maktab amaliyotchi psixologlari uchun psixologik xizmatdan innovatsion

«Belgilarni qo’y» metodikasi 
Mazkur metodika maktabgacha yoshdagi bolalar diqqatining ko’chishi va 
taqsimlanishini tashxis qilishda qo’llanishi mumkin. 
Metodika materiali: geometrik figuralar ko’rsatilgan jadval. 
Metodikaning o’tkazish vaqti: 2 daqiqa. 
Metodikaning qo’llanilishi: bola jadval yuqorisidagi geometrik shakllar – 
kvadrat, uchburchak, aylana va rombning ichidagi belgilarni jadvaldagi barcha 
kvadrat, uchburchak, aylana va romblar ichiga qo’yib chiqishi kerak. 
Natijalarni qayta ishlash quyidagi formula yordamida amalga oshiriladi: 
0. 5 SHm – 2 8. Xm
Dkt =
120 
Dkt – diqqat ko’chuvchanligi va taqsimlanganligining ko’rsatkichi; 
SHm – 2 daqiqa ichida ko’rib chiqilgan va ichiga tegishli belgi qo’yilgan 
geometrik shakllar miqdori; 
Xm – topshiriqni bajarish davomida yo’l qo’yilgan xatolar miqdori. 
Eslatma: tegishli belgilarning tegishli shakl ichiga qo’yilmagani yoki 
tegishli shakl ichiga umuman belgi qo’yilmagani xato bo’lib hisoblanadi. 

---

57 
Natijalarni baholash: 
10 – ball – Dkt 1. 00 dan katta – juda yuqori 
8 – 9 ball – Dkt 0. 75 dan 1. 00 gacha – yuqori
6 – 7 ball – Dkt 0. 50 dan 0. 75 gacha – o’rta
4 – 5 ball – Dkt 0. 25 dan 0. 50 gacha – past
0 – 3 ball – Dkt 0. 00 dan 0. 25 gacha – juda past. 
(Metodika 
manbasi: 
Nemov 
R.S.Psixologiya: 
Ucheb.dlya 
stud.vыssh.ped.ucheb.zavedeniy: V Z kn. – Z ye izd. – M.: Gumanitar.izd.tsentr 
VLADOS, 1999. – Kn. Z. Psixodiagnostika. Vvedenie v nauchnoe 
psixologicheskoe issledovanie s elementami matematicheskoy statistiki. 79 – 81 
betlar).
«Yil fasllari» metodikasi . 
Ushbu metodika 3-4 yosh bolalar uchun mo’ljallangan. Bolaga rasm 
ko’rsatiladi va ushbu rasmlarga diqqat bilan qarab, rasmning har bir qismida 
yilning qaysi fasllari tasvirlanganligi haqida so’raladi. Topshiriqni bajarish uchun 2 
daqiqa vaqt beriladi. Ushbu berilgan vaqt mobaynida bola nafaqat yil fasllarini 
aytib berishi, balki fasllarning belgilarini ko’rsatib bera olishi va ushbu qism aynan 
mana shu faslga tegishli ekanligini asoslab berishi kerak.
Natijalarni baholash. 

---

58 
10 ball- berilgan vaqt mobaynida bola rasmdagi yil fasllarini bir biri bilan 
bog’liq holda to’g’ri aytib bera olsa va har bir yil faslining ikkitadan belgisini 
ko’rsatib bera olsa (jami har bir yil faslining 8 ta belgisini ko’rsatib) 
8-9 ball- bola rasmdagi har bir yil fasllarini bir-biriga bog’liq holda to’g’ri 
aytib bersa va yil fasllarining umumiy olganda 5-7 tagacha belgisini to’g’ri 
ko’rsatib bera olsa: 
6-7 ball- bola yil fasllarini to’g’ri aniqlab, ammo o’z fikrini tasdiqlovchi 
jami 3- 4 ta fasllar belgisini ko’rsata olsa; 
4-5 ball- bola yil fasllarining faqat 2 tasini aniqlab bera olsa va o’z fikrini 
tasdiqlovchi jami 1-2 tagacha yil fasllari belgisini ko’rsatib bersa; 
0-3 ball- bola yil fasllarining birortasini ham to’g’ri aniqlay olmasa va 
birorta ham fasl belgisini ko’rsatib bera olmasa (ushbu ballar bolaning yil fasllarini 
topishga harakat qilganligiga bog’liq holda qo’yiladi). 
Taraqqiyot darajasiga xulosa chiqarish.
10 ball -juda yuqori
8 -9 ball -yuqori
6 -7 ball -o’rtacha
4 -5 ball -past
0 -3 ball -juda past