Maktabgacha ta’limda pedagogik jarayonlarni loyihalashtirish fanidan O’quv-uslubiy majmua

3-asosiy savol bo’yicha darsning maqsadi: Maktabgacha ta’limni o‘qitishda texnologiyalar va loyihalashtirish bo’lajak tarbiyachilarni kelajakdagi ishlariga zamon talablari darajasida tayyorlashni maqsad qilib qo’ygan fan ekanligi haqida talabalarga tushuncha berish.
3-asosiy savolning bayoni:
An'anaga ko'ra yaxlit pedagogik jarayon tomonidan amalga oshiriladigan pedagogik faoliyatning asosiy turlari o'quv va tarbiyaviy ishlardir. Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida pedagogik faoliyatni rejalashtirish va loyihalashtirish pedagoglar: tarbiyachi, metodist, MTT direktori faoliyatining muhim turlaridan biridir. Pedagogik faoliyatlarni loyihalashtirish ta’lim-tarbiyaviy ishning zaruriy sharoit, foydalaniladigan vosita, faoliyatni tashkil etishning usul va metodlarini ko‘rsatib o‘quv dasturlarini amalga oshirish tartibi, izchilligini oldindan aniqlashdir.Loyihalashda pedagog tomonidan ketma-ket amalga oshirishdir.Tarbiyaviy ish - bu shaxsning barkamol rivojlanishi muammolarini hal etish uchun o'quv muhitini tashkil etish va tarbiyalanuvchilarning turli xil faoliyat turlarini tashkil etishga qaratilgan pedagogik faoliyat.Ta’lim asosan tarbiyalanuvchilarining kognitiv faoliyatini rivojlantirishqarishga qaratilgan pedagogik faoliyatining bir turi. Umuman olganda, pedagogik va ta'lim faoliyati bir xil tushunchalardir. Tarbiyaviy ish va o'qitish o'rtasidagi bog'liqlikni bunday tushunish ta'lim va tarbiyaning birligi haqidagi tezisning ma'nosini ochib beradi.
Ta'lim- tarbiya har qanday tashkiliy shakl doirasida olib boriladi. Ta'lim samaradorligining eng muhim mezoni bu ta'lim maqsadiga erishishdir. Har qanday tashkiliy shakl doirasida olib boriladigan tarbiyaviy ishlar maqsadga bevosita erishishga intilmaydi, chunki tashkiliy shakldagi vaqt ichida bunga erishib bo'lmaydi. Tarbiyaviy ishda faqat aniq maqsadga yo'naltirilgan vazifalarni izchil hal qilishni nazarda tutish mumkin. Ta'lim muammolarini samarali hal qilishning eng muhim mezoni bu hissiy reaktsiyalar, xatti-harakatlar va faoliyatlarda namoyon bo'ladigan tarbiyalanuvchilar ongidagi ijobiy o'zgarishlardir.
Tarbiyaviy ishning o'ziga xos xususiyati shundaki, o'qituvchi bilan bevosita aloqa bo'lmasa ham, o'quvchi uning bilvosita ta'siri ostida. Odatda, tarbiyaviy ishdagi tayyorgarlik qismi asosiy qismga qaraganda uzoqroq va ko'pincha ahamiyatlidir. Talabalarning o'quv jarayonidagi samaradorligining mezoni bu bilim va ko'nikmalarni o'zlashtirish darajasi, kognitiv va amaliy muammolarni hal qilish usullarini puxta egallash darajasi, rivojlanishda oldinga siljish. Talabalar faoliyati natijalari aniqlanadi va ularni sifat va miqdoriy ko'rsatkichlarda qayd etish mumkin. Tarbiyaviy ishda o'qituvchi faoliyati natijalarini ishlab chiqilgan tarbiyalash mezonlari bilan taqqoslash qiyinlashadi.
Pedagogik faoliyatning asosiy turlarining o'ziga xos xususiyatlarini aniqlash shuni ko'rsatadiki, ularning dialektik birligida o'quv va tarbiyaviy ishlar har qanday pedagog faoliyatida amalga oshiriladi. An'anaga ko'ra, pedagogik faoliyatning asosiy turlari o'quv va tarbiyaviy ishlar bo'lib hisoblanadi.
Pedagogik faoliyatning maqsadi tarbiya maqsadini amalga oshirish bilan bog'liq bo'lib, u bugungi kunda ham ko'p asrlar osha barkamol rivojlangan shaxsning universal ideali sifatida qabul qilinadi. Bu turli sohalarda o'qitish va ta'limning aniq vazifalarini hal qilish orqali erishilgan umumiy strategik maqsad.
Pedagogik faoliyatning maqsadi tarixiy hodisa. U zamonaviy insonga uning ma'naviy va tabiiy imkoniyatlarini inobatga olgan holda qo'yiladigan talablar to'plamini taqdim etuvchi ijtimoiy rivojlanish tendentsiyasining aksi sifatida ishlab chiqilgan va shakllangan. U bir tomondan turli xil ijtimoiy va etnik guruhlarning qiziqishlari va umidlarini, ikkinchi tomondan, shaxsning ehtiyoj va intilishlarini o'z ichiga oladi.
Maktabgacha ta’lim tashkilotlarida pedagogik faoliyatni rejalashtirish va loyihalashtirish pedagoglar: tarbiyachi, metodist, MTT direktori faoliyatining muhim turlaridan biridir. Pedagogik faoliyatlarni loyihalashtirish ta’lim-tarbiyaviy ishning zaruriy sharoit, foydalaniladigan vosita, faoliyatni tashkil etishning usul va metodlarini ko‘rsatib o‘quv dasturlarini amalga oshirish tartibi, izchilligini oldindan aniqlashdir. Loyihalashda pedagog tomonidan ketma-ket amalga oshiriluvch va tashhisning qo‘yilish bilan yakunlanuvch tahliliy faoliyat oldindan ko‘ra bilish kabi ijodiy faoliyatlarda namoyon bo‘ladi.
Loyihalashda oldindan reja tuzish, strategik, taktik va operativ vazifalarning samarali hal etilishi tuzilgan loyihaning texnologiyasining sifatiga bog‘liq. Pedagogik jarayonni loyihalashtirish uchun eng avvalo jarayonni tashkil etuvch asosiy elementlarni ta’limning maqsadini,mazmunini,didaktik jarayonlar va ta’limni tashkil etish shakllari hisobga olinadi. Pedagogik faoliyatni loyihaash uchun dastlab faoliyat maqsadi aniqlab olinadi.
Pedagogik jarayonni loyihalashtirishning tartibi birinchi navbatda tayyorgarlik, loyihani ishlab chiqish, loyiha sifatini tekshirish jarayonlaridan iborat.Tayyorlov jarayonida obyektni tahlil etish,shakllarni tanlsh,didaktik ta’minoti, ta’lim jarayonining joyi va vaqti, moddiy- taxnika ta’minoti aniqlashtirib olinadi. Pedagogik faoliyat loyihasini ishlab chiqishda uni harakatga keltiruvchi omillar tanlanadi, tarkibiy qismlar orasidagi o‘zaro bog‘liqliklar aniqlanadi.
Loyihalashtirishni pedagogik jarayonning tarkibiy qismiga mos amalga oshirish maqsadga muvofiq bo‘lib,u bosqichma –bosqich amalga oshiriladigan jarayon hisoblanadi.Pedagogik faoliyatni loyihalashtirish ta’limning ijtimoiy, pedagogik maqsadlariga tayangan holda pedagogik jarayonni aks ettiruvchi umumiy strategiya hisoblanadi.
Pedagogik faoliyatning to‘g‘ri tashkil etilishi va natijadorligida asosiy o‘rin pedagoglarga bog‘liq. Ular tarbiyalanuvchilarning xilma-xil faoliyatini tashkil etadi va ta’limiy jarayonni tashkil etadi. Pedagogik faoliyatlarni loyihalashda pedagog bola rivojlanishining umumiy qonuniyatlarini, mazmunini, izchilligini bilishi va amal qilishi talab etiladi. Pedagogik faoliyatning xususiyatiuning mazmuni, tuzilishi va shakllari rivojida nomoyon bo‘luvchi o‘zgaruvchanlikdir. bu vazifalarni ro‘yobga chiqarish pedagogik jarayonda bolalar faoliyatining xilma-xil turlari o‘yin, mehnat, ta’limiy faoliyatlar orqai amalga oshiriladi. Maktabgacha ta’limda pedagogik jarayonni to‘g‘ri loyihalashtirish maktabgacha pedagogikaning muhim yutug‘idir.
Maktabgacha ta’limdagi pedagogik jarayonda ta’lim muhim ahamiyat kasb etadi va u bolaning kundakil hayotida, o‘yinda, mehnatda,mashg‘ulotlar orqali amalga oshiriadi.Ta’limiy faoliyatarda ta’limiy-tarbiyaviya vazifalar hal etiladi.