asirese, seksewil, qandim, qum akaciyasi ham basqa osimliklerdi
panalap, ortaliqtm kushli temperaturasi tasirinen qorganadi.
Tiinde qumli sahralar janlanadi, yagniy bul jerdegi haywanlardin
tirishiligi aktivlesedi. Bul ortaliq sharayatlannda kundiz tirishilik
etetugin organizmler tiinde tirishilik etiwge otedi. Sutkaliq ritmler
barliq soobshestvolarda bolip otedi, bul process tropikaliq
zonadan tundraga shekem tarqalgan boladi.
Soobshestvolardagi dawirlik (ciklli) ozgerisler tek gana usi
soobshestvodagi individlerdm jagdayi yamasa olardin aktivliginta
ozgeriwine
baylanisli bolip
qalmastan,
usi biocenozdagi
individlerdm sanma, olardin rawajlaniw cikllerine, dawirlik
(ciklli) koshiwine, ayinm awladlardm jil dawammda nabit
boliwma ham usigan uqsas basqa faktorlarga da tiyisli. Jildin
belgili dawirlerinde ayirim individler soobshestvonm tirishiligi
dawammda ajiralip qaladi, jildin belgili dawirlerine shekem
rawajlaniw basqishlari toliq otedi. Bugan misal sipatmda Orta
Aziya shollerinde osetugin efemer ham efemeroid osimliklerdi
korsetiw miimkin, bul osimlikler erte baharde topiraqta ham
hawada igalliq jeterli bolganda toliq rawajlanadi ham jaz joqari
temperaturasi tasir korsetiwi menen bul osimlikler nabit boladi.
Dawirlik ozgeris keskin ortasha lqlimga tan bolgan zonalarda
ayqm kozge taslanadi, asirese qis ham jaz mawsimleri ortasmda
keskin ajiralatugm ormlarda bul process amgiraq seziledi. Biraq
usi menen birge, bunday ozgerisler tropikaliq zonalarda da
seziledi, sebebi bul jerlerde bir jilda kiin uzinhgi, temperaturasi,
igalliq ham aziqliq rejimleri jiida az ozgeredi.
Dostları ilə paylaş: