Hazirgi waqitta amosfera pataslamwimn 75% tdbiyiy
d ercklerg c
ham 25% atropogen dereklerge tuwri keledi (15-keste).
Keyingi jillan atmosferanm jasalma pataslamw dArcjcsi
artip
barmaqta. Barliq texnogen dereklerden
jer atmosferasina
shiganlgan pataslawshi birikpeler 16-kestede korsetilgen.
16-kestc
Jer atmosferasina barliq texnogen dereklerden shiganlatugm
ziyanli birikpeler (XX asirdin 90-jillan)
Birikpeler
Min.t/jii
Qatti boleksheler ham sanaat sham
580
Uglerod oksidleri
360
Ushiwshan uglevodorodlar ham basqa
organikaliq birikpeler
320
Kukirt oksidleri
160
Azot oksidleri
110
Fosfor birikpeleri
18
Serovodorod
10
Ammiak
8
Xlor
1
Ftorli vodorod
1
Agregat halatma qaray atmosferam pataslawshi birikpelerdi
tort toparga boliw mumkin: qatti, suyiq,
gaz tarizli ham aralas
birikpeler. Hawam pataslawshi tiykargi zat ham birikpelerge
aerozollar, qatti boleksheler, shan, qunm, azot oksidleri (NOx),
uglerod
oksidleri
(CD,
CO
2
),
kukirt
oksidleri
(SOx),
xlorftoruglerodlar,
metall
oksidleri ham
basqalar kiredi.
Atmosferaga on minlap zat
ham birikpeler shiganlgan bohp,
olardin
oz-ara
birigip
payda
qilgan
aralaspalan
toliq
uyrenilmegen. Bunday belgisiz birikpelerdin tiri organizmlerge,
sonm menen bir qatarda insan salamatliginada amq bahalangan
emes.
Atmosferanm
ximiyaliq, fizikaliq, akustikaliq (shawqim),
issiliq, eloktromagnit pataslamwi iri qalalar ham sanaat
rayonlannda joqan darejege jetken.
339