(
1
,
8
%).
Hazirgi waqitta mamleketimizdegi tegislik-shol jerlerdin
3,88% (13192,23 km2), suw-suw atirapi jerlerinin, jagaliq
ekosistemalarm qosa esaplaganda, 30,37% (4105,8km2), tawh
aymaqlardin 8,9% (8515,38km2) QTA sistemasma kirgizilgen.
Ozbekistanda biigingi kunde hareket etip turgan qorgalatugm
tabiyiy aymaqlar sistemasi «Qorgalatugm tabiyiy aymaqlar
haqqmda»gi Nizam tiykarmda jumis jurgizedi, bul Nizamnm
tiykargi waziypalari biologiyaliq kop tiirlilik haqqmdagi
Konvenciyasina ham Sevile strategiyasma toligi menen saykes
keledi.
436
Ozbekistandagi qorgalatugm tabiyiy aymaqlar kategoriyalari
Xaliq araliq tabiyatti qorgaw awqamimn
kategoriyalarma
(XTQA-IUSN) saykeslendirilgen.
65 suwret. Ozbekstannm qonq aymaqlan
Qorgalatugm tabiyiy aymaqlar ozinm maqseti ham rejimme
qarap tomendegi kategoriyalarga bolinedi:
Kategoriya I . A — qatan ilimiy rezervat, qatan rejimli
aymaqlar (mamleketlik qonqxanalar);
Kategoriya L B — tabiyiy halmdagi jabayi tabiyat aymagi
(landshaftli zakaznikler);
Kategoriya II — milliy baglar (mamleketlik, walayatliq,
rayonliq);
Kategoriya III — tabiyat estelikleri ham basqa da tabiyat
obyektleri (mamleketlik, walayatliq, rayonliq);
Kategoriya IV — aktiv tasir etiw arqali qorgaw aymaqlan
(turlerdi,
ekosistemalardi,
landshaftlardi
qayta
tiklew
/
reabilitaciyalaw oraylan, — zakaznikler ham pitomnikler, sonm
ishinde j eke menshiktegiler);
437
Kategoriya V — qorgalatugm landshaftlar ham akvatoriyalar
(suw qorgaw zonal an, jer usti ham jer asti suwlan qaliplesetugm
zonalar, rekreacion zonalar ham kurort aymaqlan);
Kategoriya
VI
—
tabiyiy
ekosistemalardan
turaqli
paydalamwga amalgan qorgalatugm tabiyiy aymaqlar (togay
xojahqlari, anshiliq xojaliqlan).
Ministrler Kabineti qararlari ham jergilikli hakimiyat-
organlarmm (walayatliq ham rayonliq ahmiyettegi QTA ushm)
sheshimlerinen
tisqari,
har
qanday
qorgalatugm
tabiyiy
aymaqlardin tiykargi hiijjeti pasport bolip, onda usi aymaqti
sipatlaytugin magliwmatlar, onm rejimi ham basqanw turi
korsetiledi. Pasportti qaramagmda qorgalatugm tabiyiy aymaqlar
bolgan mamleketlik organlar, yuridikahq ham fizikaliq shaxslar
duzedi. Pasporttan tisqan, har bir QTA ushm basqanw jobalari
islep shigiladi, olar QTA iyeleri tarepinen tastiyiqlanadi ham
ekologiyahq ekspertizadan otkeriledi. Qorgalatugm tabiyiy
aymaqlardi
basqanw
jobalari
tabiyat
obektleri
menen
komplekslerin qorgaw ham paydalaniw boymsha sholkemlestiriw,
tabiyatti qorgaw, texnikaliq M m basqa da ilajlar kompleksinen
ibarat boladi.
Baday-togay
qonqxanasi
1971-jili
Qaraqalpaqstan
Respublikasi Beruniy rayom territoriyasmda duzilgen. Maydam
6462 ga. Buxara suwmin qorgaw ham sanm kobeytiw maqsetinde
ulkemizde Baday-togay qonqxanasi sholkemlestirilgen bolip,
dunya juzinde eh kop bas buxara suwmi bizin Baday-togay
qoriqxanasmda
saqlanadi.
Bul
qonqxana xizmetkerlerinin
suwmlar tirishiligi boymsha bay tajiriybege iye ekenligin
korsetedi. 2016-jilgi esaplawlarda Baday-togay qoriqxanasmda
suwmlar sam 800 basqa jetkenlgen. Hazirgi waqitlan bas sanimn
asiwi natiyjesinde qonqxana territoriyasman da shigip ketiw
jagdaylan ushiraspaqta.
Ozbekistan
Respublikasi
Awil
ham
Suw
xojaligi
Ministrligmih Togay xojaligi bas basqarmasi janmda «Tomengi
Amiwdarya
mamleketlik
biosfera
rezervati»
xizmetin
sholkemlestiriw tuwnsmda Ozbekistan Respublikasi Ministrler
Kabinetinin 2011-jil 26-avgust kungi 3/243-sanh qaran qabil
etilgen. Usi qararda Baday-togay mamleketlik qonqxanasi
juwmaqlanip
Ministrler
Kabinetnin
2008-2012-jillarda
Ozbekistan Respublikasmda qorshagan ortaliqti qorgaw jumislan
dasturi haqqmda 2008-jil 19-sentyabrdegi №212-sanli hamde
BMShnin dzbekistanda mm jilliq rawajlamw maqsetlerin amelge
asiriw
boyinsha is-ilajlar haqqmda 2011-jil 26-yanvardagi №21-
sanli qararlannda nazerde tutilgan kompleks ilajlardan kelip
shigatugm
waziypalardi
onnlaw,
sonday-aq,
Dostları ilə paylaş: |