Kavkaz qabaq harresi (2300 m balentlikte, hawa temperaturasi 4-
8
°C) ushqanda onm dene temperaturasi 38-40°C qa, kop
quminsqa toplangan uyada bolsa temperatura 34-35°C qa
koteriledi ham turaqli ortaliq temperaturasman joqan boladi.
Ortahq temperaturasi paseyiwi menen organizmdegi putkil
tirishilik iskerligi paseyedi ham haywanlar tinishhq halatma otedi.
Kerekli issiliq energiyasin algannan keyin bolsa olar aktiv
jagdayga qaytadi.
Gomoyoterm haywanlar qabil
etilgen ham shiganlgan
issiliqti basqariw menen denede optimal temperaturam uslap
turadi. Maselen, Arqa polyar tulkisi, aq qoyan,
tundra kekligi
siyaqlilarda ortahq penen dene temperaturasmin parqi 70°C
bolganda da olar normal tirishilik iskerliginde boladi.
Turan shol zonasinda jaz mawsiminde hawa ham haywan
denesi ortasmdagi temperaturanm parqi 90°C, qista bolsa - 60-
65°C ti payda etedi. Sholde haywanlar joqari temperaturada (35-
45-50°C)
dem aliwdi kusheytiw ham kemeytiw menen
temperaturam
basqarip
turadi.
Maselen,
sholde
hawa
temperaturasi 37 - 40°C bolganda shol iguanasi kemiriwshi (jer
qaziwshi) haywanlarga qaraganda 7 marte kemirek kislorod qabil
etedi.
Haywanlar termoregulyaciya processinde
juda kop energiya
sariplaydi. Energiyamn omm tek aktiv harekette boliw ham
aziqlaniw qaplaydi.
Ortahq temperaturasma organizmler tomendegi tiykargi jollar
menen beyimlesedi:
Dostları ilə paylaş: