Marketing mix Bajardi: Sultonov Muhriddin Toshkent 2016 Reja
Yüklə 379,12 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
Marketing tushunchasi, turlari va strategiyasi. Marketing - insonning ayirboshlash vositasida talab va extiyojni kondrishga qaratilgan faoliyatidir. Marketing tarkibiga bozorni urganish. Iste’molchi buyurtmasiga kura maxsulotlar assortimentini rejalashtirish, bozorni egallash, reklama, tovarlar va xizmatlarni ishlab chiqaruvchidan iste’molchiga yetkazib berish bilan bog’liq tadbirkorlik faoliyati kiradi. Marketing konstruktor, muxandis, iqtisodchi va boshqa mutaxassislarga bozor extiyojlari bilan tanishish, iste’molchi ushbu maxsulotning qanday bo’lishini istashi, unga qancha xak tulashi, u kim uchun zarurligi xaqida muloxaza yuritish imkonini beradi. Bozor sharoitida korxonani boshqarish marketingni ishlab chiqarish siklining boshiga kuyadi, chunki xo’jalik qarorlarini qabul qilish asosida ishlab chiqarish imkoniyatlari emas, balki bozor talablari, xaridor extiyojlari yotadi. Oxir natijada korxona kulami, korxonani boshqarish tashkiliy tarkibini, boshqaruv tamoyil va usullarini, xizmat ko’rsatish yunalishlarini bozor belgilaydi. Bozor munosabatlari sharoitida korxona bozor konyuqturasi, bulajak sheriklar imkoniyatlari, narxlar o’zgarishi xaqida axborot olish asosida o’z ishlab chiqarishini moddiy-texnikaviy ta’minlash va kapital kurilishni tovarlar va xizmatlar bozoridan (bevosita ishlab chiqaruvchidan, ulgurji savdoda, shu jumladan, yarmarka, kimoshdi savdosi, xamda moddiy-te’minot va boshqa vositachi tashkilotlardan) resurslar sotib olish yo’li bilan amalga oshiradi. Natijada korxonaning reja-iqtisod, texnika, texnologiya, ta’minot va sotuv bo’limlari vazifalari o’zgaradi. chunki korxona muxandis-texniklari resurslardan kay darajada foydalana olish imkoniyatiga ega ekanliklarini bilishlari, bozor ta’siridan erkin bo’lishlari uchun korxonada bozor iqtisodiyoti, korxona ishlab chiqarish va moliya siyosati masalalari bo’yicha axborot manbaasi, bo’lgan maxsus marketing xizmatini tashkil etish extiyoji vujudga keladi. Marketing bo’limi bozorni, ijtimoiy talab xolati va o’zgarishi, konyuqturani urganish natijasida korxonada ishlab chiqariladigan maxsulot zarurligi, istikboli masalasini xal etadi. Korxonani marketing vositasida boshqarish ancha mushqul bo’lib, katta xajmda reja-xisob qitoblarini, qadrlarni qayta tayyorlashni, boshqaruv vazifa va usullarini tubdan o’zgartirishni talabkiladi. Fakat korxona, butun iqtisodiyot xo’jalik mexanizmini tubdan qayta qurishi asosidagina marketing tendensiyasini qo’llash mumkin. Aks xolda korxona tez o’zgaruvchan talabga moslasha olmay rakobat kurashiga bardosh bera olmaydi. Bu korxona foyda kurmasligi va undan kelib chikuvchi boshqa okibatlarga olib keladi. Chunki fakat iste’molchilar extiyojini xisobga olib, fan-texnika tarakkiyoti yutuklaridan foydalana olgan korxonagina o’z maxsulotini sotishdan foydaolishi mumkin. Bu ma’noda amerikalik avtomobil magnati G.Fordning fikrini ta’kidlab utish zarur. Undan qanday qilib millioner bo’lganligini suraganlarida quyidagicha javob bergan: «Juda oson. Men o’z avtomobillarimni bozorda boshqalarga nisbatan arzonrok sotib, o’z ishchilarimga boshqalarga nisbatan ko’p xak tulaganman». Bunday xolda u sinishi kerak edi, lekin u rakobatchilarini bozordan sikib chiqarib bozorni egallagani uchun millioner buldi. Tovar pul munosabatlari jamiyatni o’z-o’zini boshqarish mexanizmi bilan qurollantirgani uchun bebaxo xususiyatga ega. Tartibga solinuvchi bozor xo’jalik faoliyatini iste’molchiga qaratish, tashkiliy tizimlar, boshqaruv tamoyili va usullarini qayta qurish, korxona maksad va vazifalarini o’zgartirishni talab kiladi. Amerikalik iqtisodchi Filipp Kotler o’zining mashxur «Marqting bo’yicha boshqaruv» qo’llanmasida marketing turlarining klassifikatsiyasini bergan. Marketing turlari. Talab xolati Marketing vazifasi Marketing turi Salbiy talab Talab yaratish Konversion marketing Talab yuk Talabni ragbatlantirish Ragbatlantiruvchi marketing Mumkin bo’lgan marketing Talabni oshirish Remarketing O’zgaruvchan talab Talabni muvozanatlash Sinxromarketing Tulik talab Talabni qo’llash Kullovchi marketing Ortikcha talab Talabni kamaytirish Demarketing Maqbul bulmagan talab Talabni tugatish Qarshilik qiluvchi marketing Marketing strategiyasi jamiyat va korxona jamoasining uzviy manfaatlari ishlab chiqarish samaradorligi masalalarini xal qilishga xizmat qilish kerak. Marketing strategiyasi bosqichlarini sxema tarzida ifodalash mumkin. Marketing bosqichlari. 1)Talab konyukturasi-ni urganish 3)Korxona maksad va imkoniyatlari-ni aniklash 2)Bozorni taxlil etish 4)Marketing strategiyasini ishlash 5)Yangi texnika va texnolo giyani joriy kilish 9)Savdo faoliyatini boshkarish 6)Bozorga kirib borish. Tovar xarakati yulini tanlash 7)Reklama va bozorni raіgbatlanti-rish 8)Tovar assortimentini boshkarish 10)Savdodan keyingi xizmat kursatish 11)Marketing faoliyatini nazorat kilish 1-bosqich - talab konyuqturasini urganish. Korxona bozordagi iqtisodiy vaziyatni xar tomonlama urganadi, talab konyuqturasini, shuningdek. Xaridor imkoniyatlarini urganadi. 2-bosqich - bozor sigimini urganadi. Korxona ko’zda tutilgan savdo sigimini aniqlaydi. Bu ushbu soxaga kapital sarflash uchun to’rtki bo’lib xizmat kiladi. 3-bosqich - mavjud bozor sharoitida korxona maksad va imkoniyatlarini aniqlash. Bozor extiyojlarini bilish ularni korxona imkoniyatlari bilan taqqoslashga imkon beradi. 4-bosqich - marketing reja va strategiyasini ishlash. Ґam maksadga erishishning umumiy strategiyasi, xam korxona yunalishi va bo’linmalari uchun batafsil reja sifatida ishlanadi. 5-bosqich - limiy-texnik va tajriba konstruktorlik ishlari. 4 ta bosqichda rivojlanish yo’llari belgilangandan sung bevosita sotish uchun maxsulot ishlab chiqarishga ilmiy-tadkikot , tajriba va konstruktorlik ishlari, texnologiya, ishlab chiqarish rejasi, tajriba ishlab chiqarish va x.k.ga utiladi. Nixoyat, maxsulot yaratildi. 6-bosqich - maxsulotni bozorga kiritish. Buning eng muxim sharti bozorga chiqishning eng maqbul yo’lini tanlash bilan birga, narx siyosatini xam belgilashdir. 7-bosqich - reklama bozorda uylab samarali ish yuritmay muvaffakiyatga erishib bulmaydi. Tovar xaqida xaridorlarga axborot berish va uni sotib olishga undash - murakkab va ma’suliyatli vazifa bo’lib, u bilan bir vaqtda savdoni ragbatlantirish xaqida xam gamxurlik qilish kerak. 8-bosqich - maxsulot assortimentini boshqarish. Talab xaridorning assortiment o’zgarishiga talabi o’zgarishini urganish. Assortimentni o’zgartirish, bozorga taklif etilgan dastlabki variantga to’zatish kiritish. 9-bosqich - savdo faoliyatini boshqarish. Savdo, ikni tashish, yuklarni kadoklashga aloxida e’tibor beriladi. 10-bosqich - savdodan keyingi xizmat ko’rsatish, iste’molchiga servis xizmati ko’rsatish, tovardan foydalanishda kumaklashish. 11-bosqich - marketing faoliyatini nazorat qilish. Butun faoliyat dasto’rini nazorat qilish. Oxirgi bosqichning tugashi, birinchi bosqichning boshlanishini bildiradi. Marketing strategiyasini bilish «marketingni boshqarish» tushunchasiga ta’rif berishga imkon yaratadi. Marketingni boshqarish - bu ishlab chiqarish va bozorni foyda olish, savdo xajmini oshirish, bozordagi xissasini oshirish maksadida xaridorlar bilan foydali ayirboshlashni ta’minlash, mustaxkamlash maksadida urganish va taxlil etishdir. Marketingni boshqarish vazifalari jumlasiga talab darajasi, vaqti va xususiyatiga tashkilot oldida tutgan maksadga erishish uchun yordam berish niyatida ta’sir etish xam kiradi. Boshqacha qilib aytganda marketingni boshqarish - bu talabni boshqarishdir. Xakikiy talab darajasi istalgandan past yoki yuqori bo’lishi mumkin. Bunday xolat bilan marketing bo’yicha boshqaruvchi duch kelishi mumkin. Marketing bo’yicha boshqaruvchi - tashkilotning marketing vaziyatini taxlil qilish, belgilangan rejalarni amalga oshiruvchi va nazorat vazifalarini amalga oshiruvchi xodimidir. Bunga savdo xizmati boshqaruvchisi va xodimlari, reklama xizmati xodimlari, savdoni ragbatlantirish bo’yicha mutaxassislar, marketing bo’yicha tadqiqotchilar, marketing bo’yicha tadqiqotchilar, tovarlar bo’yicha boshqaruvchilar va narxni tashkil etish bo’yicha mutaxassislar kiradilar. Yüklə 379,12 Kb. Dostları ilə paylaş:
|