Marketing tadqiqotlari tushunchasi

7-jadval
2020 yil sentyabr - 2021 yil yanvar oylarida "Sevdora Madad Quruvchi" MChJda plitka sotish soni (kv.)¹⁴

Oy	(kvadrat / oy)
Sentyabr	1569
Oktyabr	1767
Noyabr	1276
Dekabr	1118
Yanvar	913

2020 yil sentyabridan 2021 yil yanvarigacha bo'lgan davrda sotuvlar sonining salbiy dinamikasi. Oyiga (oktyabr) eng ko'p buyurtmalarning eng kichik buyurtmalarga (yanvar) nisbati 1,93 ni tashkil etadi, ya'ni. ko'rib chiqilayotgan davrdagi buyurtmalar sonidagi farq 100% ga yaqin. Buyurtmaning o'rtacha narxi o'zgardi: oktyabrda - 9 103 ming.so`m, yanvarda - 10 238 ming.so`m. Yalpi daromad: 16 085 750 ming. so`mni tashkil etdi. (Oktyabr) va 12 173 ming.so`m. (Yanvar). Daromadning deyarli 25 foizga kamayishi bilan savdolar sonining 33 foizga kamayishi kuzatildi.

8-jadval
"Sevdora Madad Quruvchi" MChJda sotuvlar pasayishidan oldingi davrda va joriy davrda plitka buyurtmalarining tarkibi¹⁵

Buyurtma hajmlari tuzilishini tahlil qilish
Buyurtmalar - dan, ming.so`mga.	Buyurtma / oktyabr: jamlangan				KIRISh / OKTYABR: jami jami
	Miqdor	%	Miqdor (ortib boruvchi jami)	%	Ming. so`m.	%		Ming. so`m. (ortib boruvchi jami)			%
0-30000	536	30.33	536	30.33	804287.5	besh		804287.5			besh
30001-55000	378	21.39	914	51.73	1608575	10		2412862.5			o'n besh
55001-85000	195	11.04	1109	62.76	1367288.75	8.5		3780151.25			23.5
85001-110000	107	6.055	1216	68.82	1045573.75	6.5		4825725			o'ttiz
110001-145000	227	12.85	1443	81.66	2895435	o'n sakkiz		7721160			48
> 300,000	68	3.848	1767	100	2734577.5	17		16085750			100
Jami:	1767	100	16085750	100
Buyurtmalar, ming.so`mga.	TARTIBLAR / YANVAR:				QARShI / YANVAR: jami jami
	Miqdor	%	Miqdor (ortib boruvchi jami)	%	Ming. so`m.		%		Ming. so`m. (ortib boruvchi jami)			%
0-30000	568	47.77	568	47.77	852110		7		852110			7
30001-55000	143	12.03	711	59.8	608650		besh		1460760			12
55001-85000	78	6.56	789	66.36	547785		4.5		2020545			16.5
Jami:	1189	100	12173000		100

Buyurtmalarning uchta eng katta guruhi (umumiy hajmning 64,5%) oktyabr oyida daromadlarning 33% ni, yanvar oyida uchta eng katta buyurtmalar guruhi (umumiy hajmning 70,5%) yanvar oyida 66,8% ni tashkil etdi.
Oktyabr oyida tushumga eng katta hissa (24%) buyurtmalar guruhi tomonidan berilib, ularning umumiy sonining 8,72 foizini tashkil etdi; yanvar oyida daromadga eng katta hissa (52%) buyurtmalar guruhiga to'g'ri keldi, bu umumiy hajmning 10,7% ni tashkil etdi.
O'rganilayotgan davr uchun "Sevdora Madad Quruvchi" MChJdagi plitkalarga buyurtmalar hajmini tahlil qilishda qilingan xulosalar:
Buyurtma kitobi juda muvozanatsiz. Yalpi daromadning 5 foizini keltiradigan, ammo buyurtmalar umumiy sonining 30,3 foiziga ega bo'lgan buyurtmalarning katta guruhlari mavjud (oktyabr). Fevral oyida buyurtmalar umumiy sonining 47,8 foizini tashkil etgan guruh yalpi daromadning 7 foizini tashkil etdi.
Buyurtma portfeli kichik ulgurji xaridorlarga nisbatan keskin ravishda noaniq.
Ulgurji ulgurji xaridorlarni jalb qilishning ijobiy dinamikasini hisobga olgan holda, ularning soni etarli emas.
Fevral oyida o'rtacha hajmdagi xaridlarni amalga oshiradigan xaridorlarning chiqishi kuzatilmoqda.
Buyurtmalar hajmini hisobga olish ko'lami kichik ulgurji xaridorlarga nisbatan bir tomonlama bo'ladi, bu esa o'rtacha ulgurji savdogarlar sifatida o'rtacha mijozlarni hisobga olishga olib keladi.
"Sevdora Madad Quruvchi" MCHJ-da menejment va sotish xarajatlari buyurtmalar sonining ko'payishiga mutanosib ravishda ko'payib borayotganligi sababli, buyurtmalar hajmi tarkibini tezda takomillashtirish zarur, bu esa mablag'larni tejashga imkon beradi. sotish va ishlab chiqarish sohasi. Kichik buyurtmalar sonini kamaytirish orqali savdo bo'limi yangi foydali buyurtmalarni izlashga ko'proq vaqt ajratishi mumkin.
Rivojlanish alternativalarini tanlash uchun ma'lumotlarni taqqoslashning eng qulay va samarali usullaridan biri bu SWOT tahlil qilish usuli yoki tashqi muhit imkoniyatlari va tahdidlari, kompaniyaning kuchli va zaif tomonlari matritsasi. Usulning mohiyati kompaniyaning tashqi va ichki muhiti to'g'risidagi ma'lumotlarni taqqoslashdan iborat bo'lib, maxsus matritsa yordamida mutaxassislik bilan amalga oshiriladi.
"Sevdora Madad Quruvchi" MChJ SWOT-tahlil matritsasining tarkibi (9-jadval).
9-jadval
"Sevdora Madad Quruvchi" MChJ SWOT-tahlil matritsasi

Imkoniyatlar - kompaniyaning rivojlanishiga sarmoyalar uchun kapital jalb qilish; - savdo bazasini kengaytirish; - xomashyo va tovarlarning yangi etkazib beruvchilarini jalb qilish; - mintaqaviy savdo tarmog'ini yaratish; - xomashyo, ishlab chiqarish, sotish tuzilmalari bilan integratsiya qilish; - tegishli bozorlarga kirish.	Tahdidlar - raqobatning yuqori darajasi; - raqobatchilarning narxlarini demping qilish; - bozorda tovar mahsulotlarini ishlab chiqish; - kapital jalb qilishning yuqori sur'atlari; - xom ashyo etkazib beruvchilarni yo'qotish va dilerlik shartnomasi bo'yicha mahsulot etkazib berishdan bosh tortish.
Korxonaning kuchli tomonlari zamonaviy savdo bazasi; - keng mijozlar bazasi; - assortimentdagi asl tovar turlari va tovar belgilari; - savdo doirasini kengaytirish imkoniyati; - O`zbekistonda ishlab chiqarilgan mahsulotlarni sotish; - menejmentning biznesni rivojlantirish irodasi mavjudligi; - kompaniyaning mashhurligi.	Korxonaning zaif tomonlari - strategik rejalashtirishning etishmasligi; - kompaniyani rivojlantirish uchun bo'sh mablag'larning etishmasligi; - menejment va sotishning yuqori doimiy xarajatlari; - mijozlar bilan munosabatlarni yomon boshqarish; - marketing fikrining etishmasligi.

"Sevdora Madad Quruvchi" MCHJ narx siyosati nafaqat assortiment guruhlari uchun, balki bozorning turli segmentlari uchun ham bir xil emas.

Kompaniya assortimentining muhim qismini tashkil etadigan qurilish materiallari ular bo'yicha foyda olish omiliga ko'ra kichik guruhlarga bo'linishi maqsadga muvofiqdir:
Fon rasmi - bu ko'plab firmalar Toshkentga olib kiradigan mahsulot. Buning uchun raqobat darajasi juda yuqori. Shunga ko'ra, ularning barchasi uchun daromad darajasi minimaldir. Buning sababi shundaki, ushbu assortiment guruhining aksariyati "chamadon" deb nomlangan mahsulotdir.
Plitka. Bu erda foyda miqdori birinchi navbatda mahsulot etkazib beradigan mamlakatga bog'liq. Xitoy plitkalarining narxi juda past, shuning uchun foyda darajasi eng yuqori. Eng kichik foyda rus plitkalaridan olinadi. bu erda ishlab chiqaruvchining narxi va Sevdora Madad Quruvchi MCHJ tomonidan belgilangan narx o'rtasidagi eng kichik farq mavjud.
Qurilish aralashmalari va yopishtiruvchi moddalar. Ushbu turdagi mahsulot uchun kompaniyadagi narx eng yuqori hisoblanadi, chunki marketing bo'limi plitka va fon rasmlarini sotib olgan mijoz, albatta, ulardan elim sotib olishiga ishonadi.
Qurilish uskunalarini yotqizish va o'rnatish bu material, vaqt va inson resurslarining yuqori xarajatlari bilan bog'liq bo'lgan murakkab ish turlari. Bunday holda, montaj xodimlarining malakasi etarlicha yuqori bo'lishi kerak. Shuning uchun ushbu ish turlari bo'yicha o'rtacha foyda 5 foizni yoki undan ko'proqni tashkil qiladi.
Eng qiziqarlisi, Sevdora Madad Quruvchi firmasidagi narxlar dinamikasining xususiyatlari. Bugungi kunda narxlarning umumiy tendentsiyasi ularning pasayishiga to'g'ri keladi. Ushbu ko'rsatkich ko'plab omillarga bog'liq:
- ishlab chiqaruvchilarni etkazib beruvchilar mahsulotlarini tannarxini arzonroq va zamonaviy texnologiyalarga o'tish orqali kamaytirish.
- sotuvchilar bozorida ham, vositachilar bozorida ham raqobatning kuchayishi; So'nggi paytlarda Qarag'anda viloyati qurilish materiallari savdosi bo'yicha qonun chiqaruvchidir.
- sotuvlarning bir qismini olib tashlaydigan qimmatroq mahsulotni chiqarish. Fuqarolarning turmush darajasining ko'tarilishi xaridorning Ispaniyaning "Cisco" kompaniyasi singari qurilish materiallari ishlab chiqarishda dunyo etakchilarining mahsulotlarini sotib olishga harakat qilayotganiga olib keladi.
Endi devor qog'ozi narxi eng tez pasaymoqda: birinchi navbatda bu Xitoy mahsulotidir.
"Sevdora Madad Quruvchi" ning narx siyosatida tutgan o'rni tabiiy ravishda katta raqobatchilar tomonidan belgilab qo'yilgan shartlarga, shuningdek, Kapchagay shahridagi bozor sharoitlariga bog'liq. Shaharda ma'lum bir tovar guruhi etarli bo'lmasa, u yuqori narxda sotilishi kerak, odatda 25 foizdan ko'proq daromad olish kerak. Ushbu qoida eksklyuziv tovarlarga ham tegishli. Agar omborda ba'zi bir mahsulotlar ko'p bo'lsa va barchada mavjud bo'lsa, unda siz sotib olingan "naqd pul" ni kam mahsulotga o'tkazish uchun uni tannarx narxidan ham xalos qilishingiz mumkin.