Ma’ruza-1 k irish. K ompyuter tarmoqlarining tarixi va qo ’ llaniladigan texnologiyalari

Internet- provayderlarning strukturasi.

---

Lokal tarmoq

---

3. T
ARMOQNING DASTURIY TA
’
MINOTI
.
Tarmoqning imkoniyati uning foydalanuvchiga
ko’rsatadigan xizmati bilan o’lchanadi. Tarmoqning xar bir
xizmat turi xamda unga kirish uchun dasturiy ta’minot ishlab
chiqiladi. Tarmoqda ishlash uchun belgilangan dastur bir
vaqtda ko’plab foydalanuvchilar uchun mo’ljallangan bo’lishi
kerak. Xozirda shunday dasturiy ta’minot tuzishning ikki xil
asosiy tamoyili joriy etilgan.
- Fayl-server
;
-
mijoz-server.

---

I
NTERNETNING TARIXI
Internе́t (ingl. Internet) — axborotni saqlash va uzatish 
uchun mo’ljallangan Butunjaxon umumlashtirilgan kompyuter 
to’ridir. Ko’pincha Umumjaxon to’ri yoki Global to’r deb 
nomlanadi. Uning asosida Butunjaxon o’rgimchak to’ri 
(World Wide Web, WWW) va boshqa aloqa sistemalari 
faoliyat yuritadi. 2012 yilning 30 iyuniga kelib Er shari 
aholisining Internetdan foydalanuvchilari soni 2,4 mlrd. dan 
oshib ketdi. 

---

1957 yilda Sovet Ittifoqi tomonidan Erning birinchi sun’iy yo’ldoshi 
fazoga chiqarilganidan so’ng AQSh mudofaa Vazirligi axborot uzatishning 
ishonchli sistemasiga muhtojligini sezdi. Mudofaa yo’nalishida ilmiy-
tekshirish istiqbolli ishlanmalar ustida ish olib boruvchi agentligiga 
(DARPA) AQSh xukumati tomonidan kompyuterlar tarmog’ini ishlab 
chiqish vazifasi topshirildi. Shuningdek bunday vazifa Kaliforniya 
universitetiga (Los-Andjeles), Stenford ilmiy tekshirish markaziga, Yuta 
Universitetiga, Kaliforniya shtatidagi Universitetga (Santa-Barbara) 
yuklatildi. Kompyuter to’ri ARPANET (ingl. Advanced Research Projects 
Agency Network) deb nomlandi va 1969 yilda mazkur tarmoq orqali 
dastur doirasiga kiruvchi yuqorida sanab o’tilgan 4 ta ilmiy maskan 
birlashtirildi. 

---

Barcha ishlar AQSh Mudofaa Vazirligi tomonidan 
moliyalashtirildi. Keyinchalik ARPANET tarmog’i rivojlanib kengayib 
bordi. Bora-bora undan fanning turli sohalarida faoliyat yurituvchi
olimlar foydalanishni boshladilar.
Birinchi server ARPANET 1969 yilning 2 sentyabrida Kaliforniya
universitetida (Los-Andjeles) o’rnatildi. 1969 yilning 29 oktyabrida
soat 21:00 ARPANET tarmog’ining ikki bo’g’ini - bir biridan 640 km 
masofada joylashgan Los-Andjeledagi Kaliforniya universiteti (UCLA) 
va Stenford ilmiy tekshirish instituti (SRI) o’rtasida aloqa seansi
o’tkazildi. Charli Klayn (Charley Kline) Los-Andjelesdan turib uzoq
masofadagi, ya’ni Stenforddagi kompyuterga ulanmoqchi bo’ldi. Uning
xamkasbi Bill Dyuvall (Bill Duvall) Stenforddan telefon orqali har bir
kiritilgan belgini tasdiqlab bordi.

---