Ma`ruza 5 Mavzu Amaliy metodlar turlari va tavsifi

2.Amaliy uslub va uning turlari
Amaliy uslublar o’qituvchi tomonidan tashkil qilinadigan va yo'naltiriladigan, o’quvchilar flkrini rivojlantirishga mo’ljallagan so’z, ko'rgazmalilik va amaliy ishning o’zaro murakkab bogia- nishida bo’lishini ko’rsatadi. Amaliy uslublar qoilanilishi o’quvchilar retseptorlari va effektorlarining faol faoliyati bilan bog‘liq. Amaliy uslublar o'rganilgan materialni chuqur tushunib yetishga, ko’nikma va malakalar hosil qilishga imkoniyat yaratadi. Amaliy uslublarni qo’llashga o'quvchilar faoliyatining o’zi bilim manbai hisoblanadi. Bunday usullar sirasiga og‘zaki, yozma mashqlar, laboratoriya ishlari, maktab yer maydoni, tirik tabiat burchagida sinfdan tashqari bajariladigan mashg‘ulotlar kiradi.
Amaliy uslublarning turlariga:
1. 0 ‘quvchilaming tarqatma didaktik material bilan turli narsalar yasashi;
2. Rasm chizishi;
3. Tabiat obyektlarini tanib olish va aniqlash bo’yicha ishlari;
4. Hodisalarni kuzatish va qayd qilishlari;
5. Tajriba o’tkazishlari (tajriba vositasida masalalarni hal qilish) kiradi. Amaliy ish boshlanishi oldidan qo’yilgan savol, muammo, masalaga o’quvchilar uning natijalari bilan javob berishlari kerak.


3. Tabiatshunoslik darslari tanib olish va aniqlash amaliy metodlarining bir turi ekanligi
Tabiatshunoslik darslari tanib olish va aniqlash amaliy metodlarining bir turi bo’lib, tarqalgan o'simliklarni yoki ularning qismlarini farqiga borib, tanib olish xususiyatlarini o’rgatadi. Taqqoslashdagi farqga borish o’quvchining aniqlash qobiliyatini rivojlantiradi. Farq qilish va aniqlash bo’yicha ishlar darslardagina olib borilmaydi, o’qituvchi tabiatga uyushtiriladigan ekskursiyalarda ham o’simliklarni topish va to’plashni, namunalar yig‘ishni, ularning yoshi, vegetativ usullari, tuproq kesmalari, mosla- shishlarini, o’zgaruvchanlikni o’quvchilaming o’zlashtira olish qobiliyatlariga qarab tanlab berishi kerak. 0 ‘simliklar, ular qismlarining shaklini bilib olish bo’yicha ishlarni 0‘quvchilar uy vazifasi sifatida bajaradilar. Tabiatshunosiikni o’qitish metodlari tizimida amaliy ishlar. Tabiat haqidagi bilimlarni o’zlashtirishda amaliy ishlar katta rol o’ynaydi. Amaliy ishlar o’quvchilami ular faoliyati jarayonida har xil mehnat operatsiyalariga o’rgatish metodidir. Amaliy ishlarga o’quvchilaming ekskursiya vaqtida tabiiy materiallar yig‘ish, maktaboldi yer maydonidagi va tirik tabiat burchagidagi o’simliklami parvarish qilish, gerbariy va kolleksiyalar tuzish, mulyaj, maket, ko’rgazmali qurollar tayyorlash kabi faoliyat turiari kiradi. Tabiatshunoslik bo’yicha amaliy ishlar dastur va darsliklarga kiritilgan, ularning bajarilishi majburiydir. Ular boshlang‘ich sinfda politexnik ta’limni amalga oshirishda katta ahamiyatga ega. Amaliy ishlarning samaradorligi o’quvchilarning ularni bajarishga tayyorgarlik darajasiga bog‘liq.