Ma’ruza №9 Ma’ruza mavzuci: Odam genetikasi va tibbiy genetika Ma’ruza rejasi

xromosomalarining  halqaro  sisitematikasini  ishlab  chiqdilar.  Keyinchalik  Londonda  (1963) 

va  Parijda  (1971)  o‘tkazilgan  Halqaro  qonferensiyalarda  Denver  sistemasiga  ayrim  aniqliklar 

kiritildi va shu sistematika hozirgi kunda keng qo‘llanilmoqda. Bu sistematikaga ko‘ra ayollar va 

erkaklarni  22  ta  o‘xshash  xromosomalari,ya’ni  autosomalari  1  dan  22  gacha  raqamlanadi, 

o‘xshash bo‘lmagan xromosomalari, ya’ni geteroxromosomalari X, Y harflari bilan belgilanadi. 

Kariotipni  tuzishda  autosomalarning  uzunligiga  qarab  birin-ketin  joylashtiriladi  (172,  173-

rasmlar).  Dastlab,  eng  uzun  autosomalar  olinadi.  Odam  xromosomalarining  metafazadagi 

uzunligi 10 µ dan 2 µ gacha bo‘ladi. Patau (1960) odam xromosomalarini ularning uzunligiga va 

sentromerasining  joylashishiga  qarab  7  ta  guruhga  bo‘ladi  va  bu  guruhlarni  A  dan  boshlab  G  

harflarigacha belgiladi. 

 

 

 

6.6 – rasm. Erkak kishining  normal xromosomalari. Metafaza davridagi xromosomalar to‘plami 

va tartibga solingan holati – kariotipi. 

A  guruh  (1-  3).Xromosomalari  eng  yirik  xromosomalar.  1  va  3      xromosomalar  metasentrik 

bo‘lib, ikkinchisi esa submetatsentrikdir, birinchi juft autosomada ikkilamchi belbog‘ bor.