|
Metatsentrik - sentromera xromosomaning o‘rtasida joylashgan xromosoma,
elkalarining uzunligi bir-biriga teng.
2.
Submetatsentrik - sentromera o‘rtada emas, xromosomaning telomerasi tomoniga
yaqinroq joylashgan, shuning uchun xromosomaning elkalari bir-biriga teng emas.
3.
Akrotsentrik - sentromera xromosomaning telomerasiga juda yaqin joylashgan, shuning
uchun elkalarining biri juda uzun, ikkinchisi esa o‘ta kalta bo‘ladi.
4.
Telotsentrik
– sentromerasi proksimal tomonda joylashagn tayoqchasimon
xromosomalar.
Tekshirilayotgan odamning rasmga tushirilgan xromosomalari uzunligi va shakli
aniqlangandan keyin kariotip tuziladi. Kariotip tushunchasini tor va keng ma’noda ta’riflash
mumkin. Tor ma’noda kariotip - bu soni, shakli, uzunligi aniq bo‘lgan bitta hujayra
xromosomalarining diploid to‘plami. Keng ma’noda kariotip - soni, shakli vauzunligi
aniqbo‘lgan organizm xromosomalarining diploid to‘plami.Kariotip har bir tur uchun doimiy
bo‘lib, shu turning eng asosiy belgilaridan biri hisoblanadi. Har bir kariotip quyidagi belgilari
bilan o‘zaro farqlanadi:
1) xromosomalar soni bilan;
2) xromosomalar shakli va uzunligi bilan;
3)ikkilamchibelbog‘ soni va yo‘ldosh ipining uzunligi bilan;
4) getero va euxromatin qismlari bilan.
Odam xromosomasini o‘rganish jarayonida olimlar o‘zlaricha har xil sistematikalarni
yaratdilar. Bu esa odam xromosomalarini o‘rganishda ko‘p qiyinchiliklar tug‘dirdi. Olingan
ma’lumotlarning barchasini yig‘ib, ma’lum bir halqaro sistematikani ishlab chiqish kerak edi.
SHu maqsadda 1960-yili AQSH ning Denver shaxrida, shu sohaning olimlari yig‘ilib, odam
Dostları ilə paylaş: | 
