Ma’ruza materiallari 1-mavzu: investitsiyalarning iqtisodiy mazmuni va mohiyati reja

O’zgaruvchan omillardan biri o’zgarganda asosiy ko’rsatkich qanchaga o’zgarishini hisob-kitob qilish.



Zararsizlik nuqtasini aniqlash usuli.
D,so’m, X,so’m

Sotishdan tushgan tushum D=K*X1
Umumiy harajat
X =Xdoim+K*Xo’zg
Zarar
Xdoim Doimiy harajatlar
Foyda Ko Ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi, dona



“Zararsizlik nuqtasi”ni aniqlash formulasi quyidagi ko’rinishga ega:



F = Ko*X1-Xdoim+Ko*Xo’zg

bu yerda: F – foyda;
D=K*X1 - Sotishdan tushgan tushum (umumiy daromadlar);
X =Xdoim+K*Xo’zg- umumiy harajatlar.

Ishlab chiqarishning zararsizlik nuqtasida
F = 0ga teng bo’ladi va bundan zararsizlik nuqtasi kelib chiqadi:





Ko=Xdoim/ (X1-Xo’zg)

Izoh: Barcha harajat va sotish miqdorlari – yillik; Xdoim -doimiy harajatlar; X =Xdoim+K*Xo’zg-umumiy harajatlar; Xo’zg-bitta maxsulotga ketgan o’zgaruvchan harajatlar; K-maxsulot soni; D=K*X1 - Sotishdan tushgan tushum (umumiy daromad); X1-maxsulot birligi narhi. Bunda zarasizlik nuqtasi (Ko) umumiy harajatlar umumiy daromadga teng bo’lganda topiladi: D= X, ya’ni Ko*X1=Xdoim+Ko*Xo’zg. Bu yerdan: Ko=Xdoim/ (X1-Xo’zg).

Investitsiya loyihasini amalga oshirishning turli shart-sharoitlari, ya’ni loyiha senariylari:
Optimistik stsenariy	Haqiqatga yaqin bo’lgan stsenariy	Pessimistik stsenariy
loyihaning optimistik variantini, ya’ni masalan, sotish xajmining yuqoriligi, loyixa maxsuloti narxining yuqoriligi, barcha joriy xarajatlar kam bo’lgan shart-sharoitlar	eng ko’p bo’lishi mumkin bo’lgan shart-sharoit (variant).	loyihaning pessimistik variantini, ya’ni masalan, sotish xajmining pastligi, past narxlar, barcha joriy xarajatlar yuqori bulgan shart-sharoitlar