Ma’ruza mavzulari

1.4. TAQDIMOT YARATISHNING ZAMONAVIY VOSITALARI VA 
TA’LIM JARAYONIDA QO‘LLANILISHI. 
Reja: 
1. Taqdimot yaratishning zamonaviy vositalari. 
2. Taqdimot yaratishning zamonaviy vositalarini ta’lim jarayonida 
qo‘llanilishi. 
 
Tayanch tushunchalar: Presentation, PowerPoint, Google presentation, 
taqdimot, multimediali taqdimotlar. 
Taqdimot 
(inglizcha presentation so’zidan olingan) – audiovizual 
vositalardan foydalanib ko’rgazmali shaklda ma’lumot taqdim etish shakli. 
Taqdimot yagona manbaga umumlashgan kompyuter animatsiyasi, grafika, video, 
musiqa va ovozni o’zida mujassam etadi. Odatda taqdimot ma’lumotni qulay qabul 
qilish uchun syujet, ssenariy va strukturaga ega bo’ladi.
Taqdimotlar so’z bilan ifoda qilish qiyin bo’lgan jarayonlarni tez, aniq va 
tushunarli bo’lishi, axborotni qabul qilishda turli xil ko’rinishlarda aks etirilishi 
o’qituvchiga darsni tashkillashtirish va faol bo’lishida ko’makchi vositasini 
o’taydi.
Multimediali taqdimot 
– bugungi kunda axborot taqdim etishning yagona va 
eng zamonaviy shakli hisoblanadi. Bu matnli ma’lumotlar, rasmlar, slayd-shou, 
diktor jo’rligidagi ovoz bilan boyitilgan, videoparcha va animatsiya, uch o’lchamli 
grafika tarzidagi dasturiy ta’minot bo’lishi mumkin. Taqdimotning ma’lumot 
taqdim etishning boshqa shakllaridan asosiy farqi ularning mazmunan 
boyitilganligi va interfaolligidir, ya’ni belgilangan shaklda o’zgarishga moyilligi 
va foydalanuvchi faoliyatiga munosabatini bildirishidir.
Ma’lumki, inson ma’lumotning ko’p qismini ko’rish (~80%) va eshitish 
(~15%) organlari orqali qabul qiladi (bu avvaldan aniqlangan va kino hamda 
televidenieda undan samarali foydalaniladi). Multimediali texnologiyalar ushbu 

---

31 
muhim sezgi organlarining bir vaqtda ishlashiga yordam beradi. Dinamik vizual 
ketma-ketlik (slayd-shou, animatsiya, video)ni ovozli tarzda namoyish etish orqali 
insonlarning e’tiborini ko’proq jalb qilamiz. Shundan kelib chiqib, multimediali 
texnologiyalar axborotni maksimal samarali tarzda taqdim etishga imkon beradi.
Multimediali taqdimot ma’lumotni to’g’ridan to’g’ri qabul qilishni ta’minlaydi. 
Foydalanuvchi taqdim etilayotgan barcha ma’lumotlarni ko’radi va o’zini 
qiziqtirgan qismlaridan foydalana oladi. Ma’lumotni qabul qilish katta mehnat va 
vaqt talab qilmaydi. Ma’lumot taqdim etishning boshqa shakllaridan farqli 
ravishda multimediali taqdimot bir necha o’n minglab sahifa matn, minglab rasm 
va tasvirlar, bir necha soatga cho’ziladigan audio va video yozuvlar, animatsiya va 
uch o’lchamli grafikalarni o’z ichiga olgan bo’lishiga qaramay, ko’paytirish 
xarajatlarining kamligini va saqlash muddatining uzoqligini ta’minlaydi.