Masalalar mashqlar to‘plami: Tanqidiy tafakkur usuli

Masalalar mashqlar to‘plami:


Tanqidiy tafakkur usuli yuqori kurslarda o‘tkazilishi maqsadga muvofiqdir, chunki yukori kurs talabalarida hayotda, atrof-tevarakda, kundalik bo‘layotgan hodisalarga nisbatan ayniqsa, ijtimoiy hayotning ayrim masalalari bo‘yicha o‘z qarashlari nuqtai nazarlari birmuncha shakllangan bo‘ladi. Bu usul ayniqsa, gumanitar fanlarni o‘zlashtirishda qo‘l keladi.
O‘qituvchi tanqidiy tafakkur usulini qo‘llashda talabalar oldiga oldingi mavzu mazmunidan kelib chiqqan holda u yoki bu muammoni qo‘yadi va uni echish yo‘llarini axtarishni talabalarning o‘z ixtiyorlariga topshiradi.


Tanqidiy tafakkur usulida asosan quyidagi qoidalarga rioya qilish lozim.
-o‘zining shaxsiy nuqtai nazari bo‘lishi
-o‘z shaxsi nuqtaiy nazarini himoya qila olishi va bu uchun asosli dalillar keltira olishi.
-o‘zganing fikrini tinglay olish, uni hurmat qilish.. Masalan: “nima deb o‘ylaysiz?” “Fikringiz qanaqa?” “Sizningcha qanday?” Qarama-qarshi dalillarni keltira olish, yuqoridagi qoidalar mashg‘ulot paytida doskada ok qog‘ozga yozib qo‘yilmog‘i lozim va talabalar unga qat’iy rioya qilishlari kerak.

“TANQIDIY TAFAKKUR” USULINI O‘TKAZISHNING TEXNOLOGIK XARITASI

Faoliyat bosqislari	O‘qituvchi faoliyati	Talaba faoliyati
I. Tayyorlov bosqichi	-O‘qituvchi bir necha dars oldinroq qaysi mavzuda “Tanqidiy tafakkur” usulini qo‘llashni aniqlab oladi. -Mavzu bo‘yicha muammolarni alohida ajratib yozib chiqadi. --Faylasuflarning fikrlaridan olingan “jumlalarni” katta-katta qilib yozib tayyorlaydi.
II – Bosqich tashkiliy qism 10 minut.	-O‘qituvchi darsining maqsadini va erishishi lozim bo‘lgan natijani e’lon qiladi va muammolarni sharxlab beradi. -Bular qog‘ozga yoki doskaga yozilgan bo‘ladi. -Donolar fikrlari yozilgan qog‘ozlar ildiriladi.	-O‘qituvchilar diqqat bilan eshitadilar. -Muammolar bi-lan tanishadi-lar, zarur adabi yotlarni tayyor lab qo‘yadilar.
III-bosqich Xotirani tiklash maq sadida o‘tgan mavzularni eslash. 5 minut.	O‘quvchilar o‘tgan mavzular yuzasi-dan savollar berib o‘quvchilarni muammolariga yaqinlashtiriladi.	O‘quvchilar be- rilgan savollar-ga javob beradi va savollarning muammoga bog‘-liqligini ang-laydilar.
YI –bosqich. YAngi mavzu bo‘yicha ish-lash. 25 minut. ko‘rish bosqichi	Savol-javoblarni tashkil etadi. Nizoli vaziyatlarni yumshatadi. Savol-javob madaniyatini shakl-lantiradi.	O‘quvchilar be-rilgan savollar-ga javob beri-shadi va savol-larning muam-moga bog‘liqli-gini anglaydi.
Y- bosqich Natijalarni Tahlil qi--lish, baho-lash yakun-lash..	O‘qituvchi fikrlarni umumlash-tiradi. Muammo echimning tahlilini chiqaradi. Baholaydi uy ish beradi.	Muammo echimi-ning tahlili-ning eshitadi-lar. Baho oladi-lar uy ishini yozib oladilar.